Kaliforniyada Süni İntellekt Nömrə Oxuyucuları: Təhlükəsizlik, yoxsa Məxfilik Krizi?

Kaliforniya Şəhərlərində Süni İntellekt Nömrə Oxuyucuları Geniş Yayılır

Kaliforniya ştatında süni intellektlə işləyən avtomobil nömrə oxuyucuları (ALPR) sürətlə genişlənir. Bu sistemlər milyonlarla görüntü toplayır, avtomobillərin hərəkət trayektoriyasını, rəngini, modelini, hətta görünən zədələrini analiz edir. Lakin bu texnologiya, məxfilik narahatlıqları və federal agentliklərin məlumatlardan immiqrasiya nəzarəti üçün istifadə etməsi iddiaları ilə ciddi mübahisələrə səbəb olur.

Şəhər Şuralarında Qızğın Müzakirələr

Kaliforniyanın 200-dən çox polis idarəsi və digər qurumları ALPR sistemlərindən istifadə edir. Oakland və Santa Cruz kimi şəhərlərin şuralarında bu texnologiyanın istifadəsi ilə bağlı müzakirələr qızğın şəkildə davam edir. Məsələn, Oakland Şəhər Şurası 2025-ci ilin dekabrında 7-1 səs çoxluğu ilə iki illik 2.25 milyon dollarlıq müqaviləni təsdiqləyərək ALPR-lərin tətbiqini genişləndirdi. Texnologiyanı dəstəkləyənlər bunun adi bir istintaq aləti olduğunu söyləsələr də, tənqidçilər bu sistemlərin topladığı məlumatların miqyasını və federal hökumətə ötürülməsi risklərini vurğulayırlar.

Hüquqi və Məxfilik Problemləri

Kaliforniya qanunlarına görə, ALPR məlumatlarının istifadəsi, saxlanması və auditinə dair detallı qaydalar tətbiq edilməlidir. Bu qaydalar məlumatların federal agentliklərə və ya digər ştatların hüquq-mühafizə orqanlarına ötürülməsini qadağan edir. Lakin Oakland və San José şəhərlərinə qarşı açılmış bir neçə məhkəmə iddiasında polis idarələrinin bu qaydaları pozduğu iddia edilir. Kaliforniya Baş prokuroru Rob Bonta El Cajon şəhərini məlumat paylaşma qaydalarını pozduğu üçün məhkəməyə verib.

Texnologiya Şirkətinin Cavabı

ALPR sistemlərini təmin edən Flock Safety şirkəti, məlumatların yerli agentliklərə məxsus olduğunu və onların kimlərə giriş verəcəyini özlərinin müəyyən etdiyini bildirir. Şirkət, Kaliforniya müştəriləri üçün məlumatların xarici ştatlardan istifadəsini tamamilə blokladığını iddia edir.

İnsanlar Üçün Nəticələr

Bu texnologiyanın geniş yayılması, Kaliforniya sakinlərinin hərəkətlərinin izlənməsi ilə bağlı narahatlıqları artırır. Məxfilik hüquqlarının qorunması ilə bağlı mübahisələr davam edərkən, bəzi şəhərlər bu sistemlərdən imtina etməyi düşünür, digərləri isə texnologiyanın faydalarını əsas gətirərək istifadəni genişləndirir. Bu mübahisəli addım, həm hüquqi, həm də etik suallar doğurur.