Kanadalı iki xəstə, ABŞ-dan kənarda ilk dəfə Neuralink çipi ilə əməliyyat olunan şəxslər olaraq tarixə keçdi. Neuralink, Elon Musk tərəfindən təsis edilmiş bir texnologiya şirkətidir və onun beyin-kompüter interfeysi xəstələrə yalnız düşüncələri ilə kompüterləri idarə etməyə imkan verir.

Prosedurun Əhəmiyyəti

Toronto Western Xəstəxanasında avqustun 27-də baş tutmuş ilk əməliyyatı UHN-in (University Health Network) nevroşirurqu Dr. Andres Lozano idarə edib. Hər iki xəstə boyun nahiyəsində onurğa beyin zədəsi olan gənc kişilərdir. Əməliyyatdan sonra xəstələrin vəziyyəti yaxşı olub və onlar çipi qısa müddətdə istifadə etməyi öyrəniblər. Lozano bildirib ki, birinci xəstə çipi aldıqdandan sonra sadəcə düşüncələri ilə kursoru hərəkət etdirməyi bacarıb.

Texnologiyanın Təsviri

Neuralink cihazı insan saçının diametrindən beş dəfə nazik olan 100-dən çox elektroddan ibarətdir. Bu elektrodlarda yerləşən qeyd nöqtələri xəstənin düşüncələrini dinləyir və Bluetooth vasitəsilə xarici cihazlara siqnalları ötürür. Əməliyyat zamanı xüsusi robot bu elektrodları beynin dəqiq yerlərinə yerləşdirir.

Klinik Tədqiqatlar

Kanadada CAN-PRIME adlı klinik tədqiqat çərçivəsində altı xəstə iştirak edəcək. Neuralink cihazının təhlükəsizliyi və effektivliyi qiymətləndiriləcək. Hər iki xəstə əməliyyatdan sonra 24 saat ərzində xəstəxanadan evə buraxılıb. Lozano qeyd edib ki, əməliyyat zamanı ciddi fəsadların baş vermə ehtimalı iki faizdir.

Etik Məsələlər və Gələcək Perspektivlər

Dr. Lozano Neuralink texnologiyasının potensial etik problemlər yaratdığını vurğulayıb. Hal-hazırda texnologiya əlilliyi olan insanlara kömək etmək üçün istifadə olunur. Lakin gələcəkdə insanın yaddaş və diqqət kimi funksiyalarını artırmaq ehtimalı da nəzərdən keçirilir.

Xəstələr Üçün Faydalar

ALS kimi xəstəliklərdən əziyyət çəkən və ünsiyyət qurmaqda çətinlik yaşayan xəstələr üçün Neuralink texnologiyası böyük rahatlıq təmin edə bilər. Lozano bildirib ki, bu texnologiya tamamilə hərəkətsiz və ünsiyyətsiz qalan xəstələr üçün yeni bir dünya açır.

Neuralink texnologiyası tibbi sahədə inqilabi bir addım olaraq qəbul edilir və gələcəkdə daha çox xəstəyə kömək edə biləcək potensiala malikdir.