Elm və Kosmos
Keniyada tapılan daş alətlər: İnsan ixtiraçılığının sirri açılır
17
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsizKəşfin Əsasları
Keniyanın şimal-qərbində yerləşən Namorotukunan adlı arxeoloji sahədə tapılan daş alətlər, 2.75 milyon il əvvəl yaşayan insanların texnologiyanı davamlı olaraq nəsillər boyu ötürdüyünü sübut edir. Alətlərin 300,000 il ərzində istifadə edildiyi müəyyənləşdirilib. Bu tapıntı, insan təkamülü ilə bağlı mövcud nəzəriyyələri kökündən dəyişdirir.
Alətlərin Texnoloji Səviyyəsi
Namorotukunan sahəsində 1,300-dən çox daş alət tapılıb, bunlar arasında iti daş parçaları, çəkic daşları və daş nüvələr var. Bu alətlər, Oldowan texnologiyası ilə hazırlanıb və o dövrün ən geniş yayılmış daş alət hazırlama üsulu hesab olunur. Alətlərin keyfiyyəti, onların xüsusi olaraq seçilmiş daşlardan hazırlandığını göstərir. Braziliyanın São Paulo Universitetindən Dr. Dan Palcu Rolier deyir: "Bu insanlar material seçimi və alət hazırlama sahəsində son dərəcə bacarıqlı idilər. Hətta bəzi alətlərlə barmaqlarımızı kəsə bilərik."
İqlim Dəyişikliklərinə Qarşı Texnoloji Uyğunlaşma
Namorotukunan sahəsindəki geoloji sübutlar göstərir ki, bu alətlər insanlara iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşmağa kömək edib. Ərazi yaşıl bataqlıqlardan quru, yanğınlarla örtülmüş çöllərə və yarımsəhralara çevrilib. Bu dəyişikliklər adətən heyvanların təkamül yolu ilə uyğunlaşmasını tələb edir, lakin Namorotukunan sakinləri texnologiya ilə sağ qalmağı bacarıblar. Dr. Palcu Rolier bu barədə deyir: "Texnologiya onlara dəyişən mühitdə yeni qida mənbələrinə çatmağa imkan verdi."
İnsan Təkamülünə Təsir
Tapıntılar göstərir ki, daş alətlərdən istifadə edən bu insanlar və onların əcdadları bədənlərini dəyişdirmək əvəzinə, texnologiyalarını inkişaf etdirərək sağ qalıblar. Alətlər heyvan cəsədlərini kəsmək və bitkiləri qazmaq üçün istifadə olunurdu ki, bu da onların müxtəlif qida mənbələrinə çıxışını təmin edirdi. Prof. David Braun deyir: "Bu kəşf göstərir ki, alət istifadəsi insan beyni böyüməmişdən əvvəl mövcud olub. Biz bu erkən insanların və əcdadlarının qabiliyyətlərini ciddi şəkildə az qiymətləndirmişik."
İnsanlıq Tarixində Yeni Səhifə
Namorotukunan sahəsi, insanlıq tarixinin başlanğıcında texnologiyanın necə mühüm rol oynadığını göstərir. Bu tapıntı, texnologiyanın insan təkamülündəki rolunu yenidən düşünməyə səbəb olur. İnsanların ətraf mühitə uyğunlaşmaq əvəzinə, ətraf mühiti öz ehtiyaclarına uyğunlaşdırması, onların sağ qalma strategiyasını dəyişdirib.
Nəticə
Keniyada Namorotukunan sahəsindəki daş alətlər, insanlığın texnologiya ilə sağ qalma qabiliyyətini və ixtiraçılığını 2.75 milyon il əvvəlki dövrə bağlayır. Bu kəşf, insan təkamülü və texnologiyanın tarixi haqqında fikirləri yenidən formalaşdırır.