Kosmik Şüalar Bəzi Planetlərdə Həyat Yaratmaq Üçün Şərait Yarada Bilər

Kosmik şüaların planetləri steril hala gətirə biləcəyi məlumdur, lakin yeni bir araşdırma göstərir ki, müəyyən şəraitdə bu şüalar yaşanılmaz dünyaları yaşamağa yararlı edə bilər.

İonlaşdırıcı radiasiya bioloji proseslər üçün əsas olan üzvi birləşmələri zədələyə biləcək qədər gücə malikdir. Bu, insanlar kimi orqanizmlər üçün sağlamlıq problemlərinə, məsələn, xərçəngə səbəb ola bilər. Bu radiasiyaya Günəşin ultrabənövşəyi işığı, uzaq mənbələrdən gələn X-şüaları və qamma şüaları, həmçinin kosmik şüaların yüksək sürətli hissəcikləri daxildir. Yer kürəsində biz planetimizin maqnit sahəsi və atmosferi sayəsində bu radiasiyadan qorunuruq. Adətən bu cür müdafiələr olmadan həyatın mövcud olmayacağı düşünülür.

Ancaq yeni tədqiqat göstərir ki, həyat ionlaşdırıcı radiasiyadan yalnız xilas ola bilməz, hətta ondan asılı da ola bilər. Araşdırmaya görə, kosmosdan gələn yüksək enerjili hissəciklər su və ya buz molekullarından elektronları çıxara bilər. Bu proses "radioliz" adlanır. Nəzəri olaraq, bu, soyuq və qaranlıq mühitlərdə mikrobları qidalandırmaq üçün kifayət qədər enerji yarada bilər.

Tədqiqatçılar Günəş sistemindəki əsas yerlərdə radiolizin təsirlərini simulyasiya edərək nə qədər enerji yarada biləcəyini öyrəniblər. Onların hesablamalarına görə, Saturnun Enceladus peyki yadplanetlilər üçün ən uyğun mühitdir. Daha sonra Mars və Yupiterin Europa peyki gəlir.

Bu araşdırma kainatda həyatın nə qədər yayılmış ola biləcəyi ilə bağlı əhəmiyyətli nəticələrə səbəb ola bilər. Nyu York Universitetinin Abu Dabi kampusunda çalışan astrobioloq Dimitra Atri belə deyir: "Bu kəşf həyatın mövcud ola biləcəyi yerlər haqqında düşüncələrimizi dəyişir. Artıq yalnız isti və Günəş işığı alan planetləri araşdırmaqla kifayətlənmirik, həm də soyuq və qaranlıq yerləri araşdıra bilərik. Əsas odur ki, bu yerlərdə səth altında su və kosmik şüalara məruz qalma olsun. Həyat düşündüyümüzdən daha çox yerdə mövcud ola bilər."

Araşdırma "International Journal of Astrobiology" jurnalında dərc olunub.