Kosmosda Həyatın Dözümlülüyünə Dair Yeni Sübutlar

Yaponiyanın Hokkaydo Universitetindən olan tədqiqatçı Tomomiçi Fucita və komandası, yer üzündəki həyatın sərt kosmik şərtlərə necə dözə biləcəyini öyrənmək məqsədilə geniş araşdırma aparıblar. Onların tədqiqat mövzusu isə 400 milyon ildən çox əvvəl təkamül edən və ekstremal mühitlərdə yaşamağa uyğunlaşmış mamır bitkiləri olub.

Mamır Sporlarının Sınağı

Tədqiqatçılar "spreading earthmoss" adlı mamır növünün sporlarını seçərək, onları 2022-ci ilin mart ayında Northrop Grumman şirkətinin 17-ci Cygnus yük gəmisi vasitəsilə Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya (BKS) göndəriblər. Astronavtlar bu nümunələri stansiyanın xarici səthinə yerləşdiriblər. Mamır sporları burada 283 gün boyunca vakuum, mikroqravitasiya, yüksək ultrabənövşəyi (UV) şüalanma və böyük temperatur dəyişiklikləri kimi kosmosun sərt şərtlərinə məruz qalıb.

Nümunələr 2023-cü ilin yanvarında Dragon yük kapsulu ilə Yerə qaytarıldıqda alimlər heyrətamiz nəticələrlə qarşılaşıblar. Fucita bildirib ki, "Biz demək olar ki, sıfır sağ qalma gözləyirdik, amma nəticə tam əksinə oldu: nümunələrin əksəriyyəti sağ qaldı."

Nəticələr və Gələcək Perspektivlər

Tədqiqat nəticələrinə görə, kosmosda qalan sporların 80%-dən çoxu sağ qalıb və onların 89%-i laboratoriya şəraitində yenidən cücərib. Kosmosda qalmaq, fotosintez üçün əsas olan xlorofil A-nın miqdarını 20% azaltsa da, sporlar sağlamlığını qoruyub saxlayıb. Alimlər hətta bu sporların kosmosda 5600 günə qədər sağ qala biləcəyini təxmin edirlər.

Fucita qeyd edib ki, "Bu tədqiqat, Yer üzündə yaranmış həyatın inanılmaz dözümlülüyünü nümayiş etdirir." Bu kəşf, həmçinin Ay və Mars kimi planetlərdə ekosistemlərin qurulması istiqamətində yeni perspektivlər açır. Alimlər ümid edirlər ki, mamır üzərində aparılan bu araşdırma kosmosda həyatın davamlılığına dair yeni başlanğıc nöqtəsi olacaq.

Tədqiqatın nəticələri 20 noyabr 2025-ci il tarixində "iScience" jurnalında dərc olunub.