Astronomlar yeni müşahidələr vasitəsilə kosmosda sərbəst hərəkət edən planetlərin özlərindən ay sistemləri yarada biləcəyini müəyyən ediblər. Bu planetlər, ulduz sistemlərinə bağlı olmayan və qalaktika boyunca sərbəst şəkildə hərəkət edən obyektlərdir. Son araşdırmalar göstərir ki, bu cür planetlər, kütləvi olaraq Yupiterdən 5-10 dəfə böyükdır və ətraflarında kristal silikatlarla zəngin disk formalaşdırıblar. Bu disklər bəzi ulduzların ətrafında planetlərin yaranmasından əvvəlki dövrə bənzəyir.

St Andrews Universitetindən müşahidə astronomu Aleks Şolz bu barədə açıqlama verərək deyib: "Bu araşdırmalar göstərir ki, kütləsi nəhəng planetlərə bənzəyən obyektlər öz kiçik miqyaslı planet sistemlərini formalaşdırma potensialına malikdirlər. Bu sistemlər Günəş Sisteminin kiçik ölçülü analoqu ola bilər, yalnız kütlə və ölçülər baxımından 100 dəfə kiçik." Bununla belə, Şolz qeyd edib ki, bu cür sistemlərin həqiqətən mövcud olub-olmaması hələ ki sübut olunmayıb.

Araşdırma, xüsusilə James Webb Kosmik Teleskopu (JWST) vasitəsilə aparılıb və 8 sərbəst hərəkət edən planet-massalı obyektin (FFPMO) disklərini öyrənib. Bu obyektlər Orion dumanlığında yerləşir və onların ətrafında hidrokarbon və silikat dənəciklərinin, həmçinin toz kristallaşmasının izləri aşkar edilib. Bu, ulduzların ətrafında planetar sistemlərin formalaşması prosesinə bənzər bir dinamikaya işarə edir.

Belinda Damianın rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu bu disklərin tərkibini araşdıraraq, onların planet sistemlərinin formalaşmasına uyğun xüsusiyyətlər daşıdığını təsdiqləyib. Damian qeyd edib: "Bu kəşflər göstərir ki, planetlərin yaranması üçün lazım olan tikinti materialları Yupiterdən bir qədər böyük olan və kosmosda tək başına hərəkət edən obyektlərin ətrafında da mövcuddur. Bu, planet sistemlərinin formalaşmasının yalnız ulduzlarla məhdudlaşmadığını, həmçinin ulduzsuz dünyalarda da mümkün olduğunu göstərir."

Araşdırmanın nəticələri "Astronomy & Astrophysics" jurnalında dərc olunub.