Kosmosdan idarə olunan hava nəqliyyatı gəlir

Avropa Kosmik Agentliyi (ESA), Boeing və Viasat şirkətləri ilə birlikdə hava nəqliyyatı idarəetməsini kosmosdan həyata keçirmək üçün yeni texnologiyanı sınaqdan keçirir. Test uçuşları oktyabr və noyabr aylarında ABŞ və Avropa arasında baş tutub. Bu texnologiya artıq Avropada 2024-cü ildən istifadə olunur və 17,000-dən çox uçuşda tətbiq edilib.

Kosmik idarəetmə necə işləyir?

Ənənəvi olaraq pilotlar dispetçerlərlə yerüstü radio sistemləri vasitəsilə əlaqə saxlayır. Kosmosdan idarəetmə isə bu funksiyaların bir hissəsini orbitdəki peyklərə yönləndirir. Bu, uçuş məlumatlarının real vaxtda ötürülməsini təmin edir və təyyarələrin mövqelərinin daha tez-tez bildirilərək dəqiq marşrutların qurulmasına kömək edir.

Boeing və Iris sisteminin rolu

Boeing, United Airlines aviaşirkətinin təyyarəsində peyk əsaslı Iris sistemini test edib. Bu sistem, ESA və Viasat tərəfindən hazırlanıb və daha səmərəli uçuş marşrutları qurmaq, CO2 emissiyalarını azaltmaq məqsədi güdür. Boeing-in ecoDemonstrator proqramı çərçivəsində test edilən texnologiyalar kommersiya uçuşlarının daha dayanıqlı olmasına yönəlib.

Ekspert rəyi və gələcək perspektivlər

ESA-nın Connectivity və Secure Communications direktoru Laurent Jaffart bu texnologiyanın qlobal hava nəqliyyatı idarəetməsində inqilabi dəyişikliklərə səbəb olacağını bildirib: "Bu tərəfdaşlıq, hava nəqliyyatı idarəetməsi üçün vahid qlobal həll yoluna doğru mühüm addımdır. Daha təhlükəsiz və səmərəli hava məkanı yaratmaqla yanaşı, iqtisadi faydalar təmin edəcək və emissiyaların azaldılmasına kömək edəcək."

İnsanlara təsiri

Kosmosdan idarə olunan hava nəqliyyatı texnologiyası səyahət edənlər üçün bir sıra üstünlüklər vəd edir. Daha dəqiq uçuş marşrutları sayəsində gecikmələr azalacaq, sərnişinlər vaxt itirməyəcək və ekoloji təsir minimuma endiriləcək. Bu, həm hava yolu şirkətləri, həm də sərnişinlər üçün yeni bir dövrün başlanğıcı ola bilər.