Elm və Kosmos
Kvant saatları GPS sistemlərindən dəqiq naviqasiya təmin edir
41
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsizAdelaida Universitetində hazırlanmış optik kvant saatları dəniz təlimlərində GPS naviqasiya sistemlərindən qat-qat dəqiq nəticələr göstərib. Bu saatlar dalğaların təsirinə baxmayaraq, gəmi üzərində sabit işləyə biləcək qədər möhkəm qurulmuşdur. Əvvəlki bu dəqiqlikdə işləyən saatlar böyük laboratoriya məkanına ehtiyac duyurdu və hərəkətə və temperatur dəyişikliyinə qarşı həssas idi.
Adelaida Universitetinin İnnovasiya rəhbəri və Təcrübəvi Fizika kafedrasının sədri professor Andre Luitenin rəhbərlik etdiyi komanda, Müdafiə Elmi və Texnologiya Qrupu (DSTG) ilə əməkdaşlıqda bu saatları hazırlayıb. Professor Luiten bildirib ki, "zaman sinxronizasiyası rabitə və mövqe təyin etmə tətbiqləri üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Xüsusən də GPS sisteminin bloklanması və ya saxtalaşdırılması ehtimalının olduğu mübahisəli mühitlərdə bu, daha vacibdir. Bu problemi həll etmək üçün Avstraliya Müdafiə Qüvvələri (ADF) üçün möhkəm, portativ və yerli istehsal edilmiş saatlar lazımdır."
Bu yeni texnologiya ilə hazırlanan saatlar mövcud beynəlxalq standartlardan 20-200 dəfə daha dəqiqdir. Saatlar rubidium və yterbium elementlərindən istifadə edərək son dərəcə təmiz vaxt siqnalları təmin edir, bu da GPS saatlarından daha üstün performans göstərməyə imkan yaradır. Saatların işləmə mexanizmi xüsusi rənglərdə lazerlərlə az təzyiqli atom qazını yoxlamaqla lazer dalğa uzunluğunu sabitləşdirməyə əsaslanır.
Bu saatlar 2022-ci ilin iyulunda Havay yaxınlığında keçirilmiş Rim of the Pacific (RIMPAC) dəniz təlimləri zamanı sınaqdan keçirilib. Təlimlər zamanı alternativ mövqe, naviqasiya və zamanlama texnologiyaları arasında müqayisə aparılıb. Təlimlərdə Adelaida Universitetinin saatları ən yüksək performansı nümayiş etdirib.
Bu texnologiya ilk növbədə müdafiə məqsədləri üçün hazırlanmış olsa da, gələcəkdə növbəti nəsil GPS peyk sistemlərində və ya yüksək tezlikli maliyyə ticarətində dəqiqlik tələb edən tətbiqlərdə istifadə oluna bilər. Universitet Quantx Labs adlı yerli kvant texnologiyaları şirkəti ilə əməkdaşlıq edərək bu texnologiyanı tədqiqat sahəsindən sənayeyə keçirməyi planlaşdırır.