Kripto fırıldaqçılığı: Qian Zhiminin hekayəsi

47 yaşlı Qian Zhimin, Çində minlərlə insanın pensiya vəsaitlərini oğurlayaraq kriptovalyutaya çevirdi və İngiltərəyə qaçdı. 2017-ci ildə saxta pasportla Londona gələn Qian, Hampstead Heath yaxınlığında malikanə kirayələyərək ayda 17000 funt sterlinq ödəyirdi. Bu lüks həyat üçün o, Bitcoinlərini pula çevirərək xərcləməyə başladı.

Fırıldaq sxemi necə işləyirdi?

Qian Çində Lantian Gerui adlı şirkət quraraq yüksək texnologiyalı sağlamlıq məhsulları və kriptovalyuta mədənçiliyi ilə məşğul olduğunu iddia edirdi. Şirkət, investorlarına böyük gəlirlər vəd edərək 120000-dən çox insanı cəlb etdi. Ümumilikdə, 40 milyard yuan (5.6 milyard dollar) toplanmışdı. Amma əslində bu, sadəcə piramida sxemi idi. Şirkətin gəlirləri yeni investorların yatırımları hesabına ödənilirdi.

İnsan hekayələri: Fırıldaqçılığın təsirləri

Qurbanlardan biri, cənab Yu, həyat yoldaşı ilə birlikdə şirkətə 60000 yuan yatırmışdı. Onlar 200% gəlir vəd edildiyi üçün böyük kreditlər götürərək investisiyalarını artırmışdılar. Lakin şirkətin verdiyi gündəlik ödənişlər bir anda dayandı. Bu hadisə Yu-nun ailə həyatını dağıtdı; o, həyat yoldaşı ilə boşandı və oğluyla əlaqəsini itirdi. Digər bir qurban, tibbi müalicə üçün pulu qalmadığı üçün xəstəxanadan çıxaraq vəfat edən bir qadın idi.

İngiltərədəki həyat və polis araşdırması

Qian Londonda özünü zəngin antikvar və daş-qaş varisi kimi təqdim edərək Bitcoinlərini pula çevirirdi. Lüks həyat tərzi sürən Qian, həmçinin gələcəkdə beynəlxalq bank qurmaq, İsveçdə qala almaq və Liberland adlı mikro-dövlətdə kraliça olmaq kimi böyük planlar qurmuşdu. Lakin onun Totteridge Common ərazisində böyük bir ev almaq cəhdi polis araşdırmasına səbəb oldu.

Tarixdə ən böyük kripto müsadirəsi

2018-ci ildə polis Qianın Hampsteaddəki evini basqın edərək on minlərlə Bitcoin yüklənmiş sərt diskləri və noutbukları müsadirə etdi. Bu, İngiltərədə tarixdəki ən böyük kriptovalyuta müsadirəsi kimi qeydə alındı.

Məhkəmə prosesi və gələcək

Qian ötən il York şəhərində həbs olundu və sentyabr ayında kripto vəsaitlərinin qanunsuz əldə edilməsi ittihamını qəbul etdi. Hazırda onun cəzası müəyyənləşdirilir. Qurbanlar isə məhkəmə yolu ilə öz pullarını geri almağa çalışır. Lakin proses çətin olacaq, çünki bir çox investor pullarını birbaşa Qianın hesabına deyil, şirkət nümayəndələrinə ötürmüşdü.

İnsanlıq üçün dərs

Cənab Yu, bu fırıldaqçılığın təsirlərini şeir vasitəsilə ifadə edir. O, bir qurbanın xatirəsinə yazdığı şeirdə deyir: 'Göyü tutan sütunlar olaq, aldadılan qoyunlar yox. Sağ qalanlar, daha güclü çalışın ki, bu dərin ədalətsizliyi düzəldək.'

Bu hekayə, kripto fırıldaqçılığının insan həyatına necə böyük təsir göstərə biləcəyini və maliyyə təhlükəsizliyinin vacibliyini bir daha xatırladır.