Low-code və No-code: Yeni Dövrün Texnologiyaları

Low-code və no-code (LCNC) texnologiyaları, kod yazmadan və ya minimum proqramlaşdırma ilə IT məhsulları yaratmağa imkan verir. Bu yanaşma, vizual interfeyslər vasitəsilə sürətli tətbiqetmə və az xərclərlə bizneslərə yeni imkanlar yaradır. Üstəlik, generativ süni intellektin inkişafı bu sistemlərin potensialını daha da genişləndirib.

Qlobal və Yerli Təsir

Gartner-in proqnozlarına görə, 2025-ci ilə qədər yeni tətbiqlərin 70%-i LCNC texnologiyaları üzərində qurulacaq. Bu, 2020-ci ildəki 25%-lik göstəricidən xeyli yüksəkdir. Azərbaycanda və dünyada LCNC texnologiyalarına maraq artmaqdadır. Rusiyada aparılan araşdırmalar göstərir ki, 66% şirkət artıq bu texnologiyaları tətbiq etməyə başlayıb. Lakin yerli həllərin texnoloji çatışmazlıqları bir sıra çətinliklər yaradır.

Bizneslərə Sürət və Effektivlik

LCNC-nin əsas üstünlüyü sürətdir. McKinsey-in məlumatlarına əsasən, bu texnologiyalar inkişaf dövrünü 80%-ə qədər sürətləndirə bilər, xərcləri isə 50%-ə qədər azalda bilər. Generativ süni intellektin əlavə edilməsi ilə inkişaf daha da sürətlənir. Məsələn, bir FMCG şirkəti LCNC platformasında iki gün ərzində yeni su çatdırılma xidmətini test edib. Nəticə mənfi olsa da, hipotez bir neçə həftə yerinə bir neçə gün ərzində yoxlanılıb.

LCNC-nin Praktik İstifadəsi

LCNC texnologiyaları bir çox sahədə tətbiq olunur:

• Avtomatlaşdırma: Çatbotlar, CRM sistemləri və idarəetmə həlləri.
• Prototiplər və MVP: Yeni məhsul ideyalarının sürətli test edilməsi.
• Məlumat Analizi: Vizual interfeyslərlə dəyərləndirmə və hesabat.
• Daxili Sistemlər: Korporativ İT həlləri və süni intellekt inteqrasiyası.

İnsan Təsiri və Kadr Problemlərinin Həlli

LCNC texnologiyaları IT mütəxəssislərinin çatışmazlığını qismən aradan qaldırır. Bu yanaşma, sadəcə proqramçılar deyil, biznes analitiklər və məhsul menecerləri tərəfindən də istifadə oluna bilər. Azərbaycanda bu texnologiyalar, xüsusilə kiçik və orta biznes üçün yeni imkanlar yaradır.

Real Nümunələr

Bir rus bankında LCNC platforması ilə kreditlərin verilmə müddəti üç dəfə azaldılıb. Digər bir şirkət isə LCNC vasitəsilə məktəb infrastrukturu idarəetmə sistemini tətbiq edib. Bu sistem sayəsində işıqlandırma və enerji xərcləri optimallaşdırılıb, təmir müddəti iki günə endirilib.

LCNC texnologiyaları, sürət, sadəlik və effektivliklə bizneslərin gələcəyini dəyişir. Azərbaycanda bu texnologiyaların tətbiqi, xüsusilə kiçik və orta biznesin inkişafı üçün böyük potensial yaradır.