Makakların ritm bacarığı: yeni kəşf

Musiqi ritmini izləmək bacarığı uzun müddət yalnız insanlara məxsus bir xüsusiyyət hesab edilirdi. Lakin Meksikanın Milli Muxtar Universitetindən (UNAM) bir qrup tədqiqatçı makakların bu bacarığa malik olduğunu sübut edib. Araşdırma "Science" jurnalında dərc olunub və primatların musiqi ilə sinxronlaşma bacarığını nümayiş etdirib.

Eksperiment və nəticələr

Tədqiqatda Gilberto və Tomas adlı iki yetkin makak iştirak edib. Onlar əvvəlcə metronom ritmi ilə sinxronlaşmaq üçün təlim keçiblər. Daha sonra makaklar Barry White-ın "You're My First, My Last, My Everything", Billy Bragg-ın "A New England" və Josquin des Prez-in "Passe & Medio/Den Iersten Gaillarde" kimi üç müxtəlif ritmə malik musiqi parçalarına uyğun olaraq vurmaq öyrədilib. Hər bir mahnının tempi 129, 82 və 68 vuruş/dəqiqə idi. Makaklar musiqi ritmini izləməkdə uğurlu olub və hətta sərbəst şəkildə ritmi seçərkən musiqi ilə uyğunlaşma nümayiş etdiriblər.

Təkamül nəzəriyyələrinə meydan oxuma

Araşdırma, insan və quşların kompleks vokal öyrənmə bacarıqlarına malik olduğu üçün ritmi təqib edə biləcəyini iddia edən "vokal öyrənmə hipotezi"ni şübhə altına alır. Makaklar isə vokal öyrənmə bacarığına malik deyil, lakin musiqi ritmini izləyə bilirlər. Tədqiqatçılar, bu bacarığın primatların audiomotor sistemində mövcud olan kompleks mexanizmlərlə bağlı olduğunu bildirirlər.

İnsan və primatların fərqli musiqi anlayışı

UNAM tədqiqatçısı Hugo Merchant, makakların musiqi ilə sinxronlaşmasının təbii davranış olmadığını, lakin audiomotor sistemlərinin bu davranışı dəstəklədiyini vurğulayıb. Alimlər "dörd komponent hipotezi"ni irəli sürərək, musiqi ritminə uyğunlaşma üçün kompleks auditoriya, daxili saat, motor sistem və mükafat dövrəsinin koordinasiyasını tələb etdiyini bildiriblər.

Kliniki perspektivlər

Araşdırmanın klinik əhəmiyyəti də var. Məsələn, musiqi terapiyasının Parkinson xəstəliyində hərəkət qabiliyyətini yaxşılaşdırdığı məlumdur. Tədqiqatçılar bu mexanizmləri daha dərindən öyrənməklə nevroloji xəstəliklərin müalicəsində yeni yanaşmalar inkişaf etdirə biləcəklərini düşünürlər.

Nəticə

Makakların musiqi ritmini izləmə bacarığı, təkcə insan musiqi anlayışının təkamülünü deyil, həm də beynin audiomotor mexanizmlərini daha yaxşı anlamaq üçün yeni imkanlar açır. Bu kəşf həm elm, həm də klinik tədqiqatlar üçün yeni perspektivlər təqdim edir.