Kosmosda oksigen təminatı, qida, su və tullantıların idarə edilməsindən daha vacib bir məsələdir. Beynəlxalq Kosmik Stansiya (BKS) və Yerin aşağı orbitində (LEO) fəaliyyət göstərən digər missiyalar mütəmadi olaraq yenidən təchizat ala bilsələr də, dərin kosmos missiyaları öz oksigenlərini istehsal etməlidir. Alimlər bu problemi həll etmək üçün yeni texnologiyalar üzərində çalışır.

Hal-hazırda kosmosda oksigen istehsalı üçün istifadə edilən əsas metod elektrolizdir. Elektroliz prosesi zamanı elektrik cərəyanı su molekullarını hidrogen və oksigen qazlarına parçalayır. BKS-də bu proses Oksigen İstehsalı Qurğusu (Oxygen Generation Assembly, OGA) vasitəsilə həyata keçirilir. Lakin mikroqravitasiya şəraitində qaz qabarcıqları yuxarı qalxmadığından, bu sistem mürəkkəb və ağır avadanlıqlara ehtiyac duyur. NASA-nın Ames Tədqiqat Mərkəzində aparılan araşdırmalara görə, Marsa göndəriləcək missiyalar üçün bu sistemin daha yüngül, daha etibarlı və az texniki xidmət tələb edən bir versiyası hazırlanmalıdır.

Bu problemin həlli üçün Kolorado Universitetinin məzunu və hazırda Corciya Texnologiya İnstitutunun professoru olan Alvaro Romero-Kalvo və beynəlxalq tədqiqat qrupu maqnetizmdən istifadə edən yeni bir metod təqdim edib. Bu üsul maqnetik faza ayrılması prinsipinə əsaslanır və mikroqravitasiya şəraitində qaz qabarcıqlarını sudan ayırmaq üçün maqnetik qüvvələrdən istifadə edir.

Tədqiqat qrupu bu sistemi Almaniyanın Bremen şəhərində yerləşən ZARM adlı Qravitasiya və Mikroqravitasiya Tədqiqat Mərkəzində sınaqdan keçirib. Onlar maqnitlərdən və xüsusi faza ayrılması sistemlərindən istifadə edərək qaz qabarcıqlarını müəyyən nöqtələrdə toplamağı bacarıblar. Təcrübələr göstərib ki, maqnit qüvvələri qaz qabarcıqlarının elektrod səthindən ayrılmasını asanlaşdırır və elektrokimyəvi hüceyrələrin effektivliyini 240 faiz artırır.

Bu metod mexaniki fırlanma tələb edən mərkəzdənqaçma sistemlərini əvəz edə bilər. Tədqiqatın həmmüəlliflərindən biri olan Katerina Brinkert bildirib: “Biz sübut etdik ki, maqnit qüvvələri ilə mikroqravitasiya şəraitində qaz və maye ayrılmasını təmin etmək mümkündür. Bu, tamamilə passiv, az texniki xidmət tələb edən bir sistemdir.”

Romero-Kalvo əlavə edib ki, bu innovasiya dörd illik beynəlxalq əməkdaşlıq və təcrübələrin nəticəsidir. Onun sözlərinə görə, bu metod insanlı kosmik missiyalar üçün daha sadə və davamlı həyat dəstəyi sistemləri yaratmağa imkan verəcək.

Tədqiqatçılar bu sistemin daha geniş miqyasda sınaqdan keçirilməsi üçün onu orbitə göndərməyi planlaşdırırlar. Bu, metodun uzunmüddətli mikroqravitasiya şəraitində necə işlədiyini öyrənmək üçün vacib bir addım olacaq.