Biosfer 2: Sonoran Çölündə Parlayan Ümid

Arizona ştatının Tucson şəhəri yaxınlığında yerləşən Biosfer 2, tədqiqatçılar üçün həm yerüstü ekosistemləri öyrənmək, həm də başqa planetlərdə həyatın mümkünlüyünü araşdırmaq üçün bir təcrübə mərkəzidir. Günəş altında parlayan şüşə və ağ strukturlardan ibarət bu obyekt, ilk baxışda başqa bir planetdəki koloniyanı xatırladır.

Biosfer 2, 1990-cı illərdə bağlanmış insan təcrübəsi ilə məşhur olmuşdu. O zaman tədqiqatçılar 3 hektar ekosistemdə iki il boyunca yaşayıb, qapalı ekoloji sistemin kosmik şəraitdə insan həyatını dəstəkləyə biləcəyini araşdırmışdılar. Bu gün isə mütəxəssislər burada torpağın, suyun, qayaların və mikroorqanizmlərin bir-birini necə dəyişdirdiyini öyrənirlər. Bu tədqiqatlar həm Yer kürəsində biomüxtəlifliyin qorunmasına, həm də Mars kimi planetlərin yaşanabilir hala gətirilməsinə kömək edəcək.

İlk Addım: Həyatın Torpağı Dəyişdirmə Gücü

Torpaq və mikroorqanizmlər arasında qarşılıqlı əlaqə Yer kürəsində təbiətin formalaşmasında mühüm rol oynayıb. Bir zamanlar oksigen istehsal edən cyanobakteriyalar atmosferi dəyişdirərək çoxhüceyrəli həyatın inkişafına yol açmışdı. Eyni zamanda, bitkilər torpağın kimyəvi reaksiya gücünü artıraraq planetin iqlimini soyutmuşdular.

Biosfer 2-nin "Landşaft Təkamül Observatoriyası" bu prosesləri araşdırmaq üçün ideal məkandır. Burada Arizona vulkanından çıxarılan bazalt qayaları əkin torpağı kimi istifadə olunur. Bu sadə və vahid torpaq mühiti, mikroorqanizmlərin necə kök saldığını və daha böyük bitkilərin inkişafına necə şərait yaratdığını öyrənməyə imkan verir.

Marsın Sirrini Aça Biləcək Tədqiqat

Mars bir zamanlar daha isti və nəm olub və bəlkə də milyonlarla il əvvəl primitiv həyat formalarına ev sahibliyi edib. Ancaq bugünkü Mars səthindəki regolit – torpaq bənzəri material – duz və toksik kimyəvi maddələr, xüsusilə perkloratlarla doludur. Bu, bitkilərin böyüməsini qeyri-mümkün edir.

Biosfer 2-də tədqiqatçılar Marsa uyğun torpaq yaratmaq üçün perklorat-reduksiya edən bakteriyalardan istifadə etməyi planlaşdırırlar. Bu ekstremal mikroorqanizmlər perkloratı zərərsiz xloridə çevirmək gücünə malikdir. Bu yanaşma, bir gün Marsda kənd təsərrüfatı yaratmaq üçün vacib ola bilər.

İnsanlar Üçün Ümid

Tədqiqatçılar Marsda bitkilərin böyüməsi və torpaqdan məhsul əldə edilməsi üçün zəruri olan ilkin prosesləri modelləşdirirlər. Bu tədqiqatlar sadəcə başqa planetlərdə həyat axtarışı üçün deyil, həm də Yer kürəsində çətin şəraitdə kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmək üçün vacibdir.

Biosfer 2-nin missiyası sadəcə elmi sınaq deyil – bu, həm də insanların gələcəkdə başqa dünyalarda yaşaması üçün bir ümiddir. Bir gün Mars səthində böyüyən ilk bitkilər, Biosfer 2-də başlanan bu tədqiqatların nəticəsi ola bilər.