Marsda Həyatın Əlamətləri: ALF Aləti DNA Tapmağa Hazırdır - Tech Xəbər

Elm və Kosmos

Marsda Həyatın Əlamətləri: ALF Aləti DNA Tapmağa Hazırdır

12
Link kopyalandı

18

15.08.2025, 10:35

Süni intellekt

Oxumaq vaxt alır?

Məqalələri dinləyə bilərsiz

Mars, günəş sistemində insan kolonizasiyası üçün ən perspektivli yerlərdən biri olaraq qalır. Lakin bu planetdə fərqli və müstəqil təkamül yolu ilə yaranmış həyat formalarının mövcudluğu sübut olunsa, Marsın kolonizasiyasına dair mövcud yanaşmalar dəyişə bilər. Astrobioloqlar, Marsda həyatın mövcud olub-olmadığını müəyyən etmək üçün zamanla yarışırlar. Christopher Temby və Jan Spacek-in rəhbərlik etdiyi Agnostic Life Finder (ALF) komandası, Marsda həyatın varlığını sübut etməyin ən perspektivli yollarından birini araşdırır: polielektrolit polimerlərin, yəni DNA-nın tapılması.

DNA, Yer biosferində mövcud olan yeganə polielektrolit deyil; RNA buna başqa bir nümunədir. Lakin polielektrolitlərin tapılması vacibdir, çünki bu molekullar nəsillər arasında məlumat ötürmə qabiliyyətinə malikdir. Marsda genetik məlumatın ötürülməsi Yer üzündə mövcud olan üsullardan fərqli ola bilər, lakin bu proses yenə də polielektrolit polimerlərə bənzəyən bir struktura malik ola bilər.

2018-ci ildə NASA-nın hazırladığı "Həyatın Aşkarlanması Nərdivanı" adlı sənəddə polielektrolitlər potensial biosiqnal kimi təqdim olunmuşdu. Lakin bu molekulların aşkarlanması üçün nəzərdə tutulan alətin aşkar etmə həddini keçmək üçün bir neçə çətinlik aradan qaldırılmalıdır.

ALF sisteminin təqdimatı NASA NIAC konfransında baş tutmuşdur. İlk məsələ polielektrolitlərin nümunələrdə çox az miqdarda ola biləcəyidir. Bu problem, nümunələri elektrodializ və xüsusi məsaməli membranlardan istifadə edərək konsentrasiya etməklə həll olunur. Bu sistemdə nümunə su ilə qarışdırılır və elektrik sahəsinə məruz qalır. Polielektrolitlər elektrik sahəsində hərəkət edən yüklü hissəciklərdir, lakin onlar duz ionlarından daha böyükdür. ALF cihazı, duzların hərəkət etməyə davam etməsinə imkan verən, polielektrolitləri isə xüsusi bir kamerada saxlayan nano məsaməli filtrlərdən ibarətdir. Uzun müddət elektrik sahəsinə məruz qalma, polielektrolitlərin bir tərəfdə toplanmasına imkan verir və beləliklə, alətin aşkarlama həddini keçmək üçün kifayət qədər konsentrasiya yaradır.

"Həyatın Aşkarlanması Nərdivanı" sənədində göstərilən ikinci problem, əslində ALF tədqiqatçıları tərəfindən üstünlük kimi qəbul edilir. Polielektrolitlər suya məruz qaldıqda uzun müddət sağ qala bilmirlər. ALF komandası hesab edir ki, əgər polielektrolitlər aşkarlanarsa, bu, mütləq hazırda mövcud olan həyat formaları tərəfindən yaradıldıqlarını sübut edəcək, çünki keçmiş həyatın nümunələri artıq suyun təsiri ilə məhv olardı.

Marsda həyatın axtarışı davam etdikcə, unikal Mars həyatını tapmaq və analiz etmək üçün zaman daralır. ALF cihazının istifadəsi bu prosesdə ümidverici görünür. Lakin NASA-nın maliyyə ixtisarları, ALF sisteminin inkişafına davamlı dəstəyi təmin edib-etməyəcəyini qeyri-müəyyən edir. Əgər dəstək davam edərsə, Mars DNA-sı və ya onun ekvivalenti haqqında məlumat bir gün alimlərin əlinə keçə bilər. Bu, Yerdən gələn çirklənmələrdən əvvəl baş verməlidir.

12
Link kopyalandı

Bir istifadəçi, ChatGPT-ni kalkulyatorda işə salmağı bacarıb! (VİDEO)