NASA-nın Perseverance Roveri və Mars Araşdırmaları

Marsın Jezero Kraterindəki araşdırmalar NASA-nın Perseverance roveri tərəfindən 2021-ci ildən bəri davam etdirilir. Bu bölgə bir zamanlar göl olmuş və qədim həyat izlərini aşkarlamaq üçün ən perspektivli yerlərdən biri hesab edilir.

Yeni Tapıntılar: Neretva Vallis Vadisi

2025-ci ilin 10 sentyabrında keçirilən NASA konfransında alimlər Perseverance roverinin Neretva Vallis vadisindəki gil zəngin çamurdaşlarında maraqlı minerallar aşkar etdiyini bildirdilər. Bu mineralların orqanik maddələri istehlak edən mikrobların metabolizmasının yan məhsulu ola biləcəyi ehtimal edilir. Stony Brook Universitetinin planetar alimi Joel Hurowitz bu tapıntının potensial biosignatura olduğunu qeyd edib.

Cheyava Falls Qayası: Xüsusi Maraqlı Nümunə

Perseverance-in topladığı nümunələr arasında Cheyava Falls adlanan bir qaya xüsusilə diqqət çəkir. Bu qayada milimetr ölçülü "leopard ləkələri" adlanan strukturlar aşkar edilib. Bu ləkələr dəmir və fosfat tərkibli olub, yer üzündə mikrobların kimyəvi prosesləri ilə əlaqəli ola bilər.

Orqanik Maddələr və Redoks Reaksiyaları

Yeni araşdırmalar göstərir ki, Jezero Kraterindəki gil zəngin çamurdaşlarında orqanik karbonun redoks reaksiyalarında iştirak etdiyi ehtimal olunur. Bu reaksiyalar dəmir-fosfat və dəmir-sulfid kimi mineralların yaranmasına səbəb olub. SETI İnstitutundan Janice Bishop və Massachusetts Universitetindən Mario Parente tərəfindən yazılan məqalədə bu reaksiyaların həyatın mövcudluğunu göstərə biləcəyi vurğulanır.

Mars Nümunələrinin Yerə Qayıdışı Problemi

Marsda həyatın mövcudluğunu təsdiqləmək üçün Perseverance-in topladığı nümunələrin Yerə qaytarılması vacibdir. Lakin NASA-nın Mars Nümunə Qaytarma proqramı maliyyə çatışmazlığı və siyasi prioritetlər səbəbindən qeyri-müəyyən vəziyyətdədir. NASA-nın layihə alimləri bu nümunələrin Yer laboratoriyalarında daha dəqiq analiz edilməsi ilə həyatın mövcudluğu barədə qəti nəticələr əldə edilə biləcəyini bildirir.

Gələcək Perspektivlər

Alimlər Marsda həyatın mövcudluğunu təsdiqləmək üçün daha genişmiqyaslı araşdırmalar və nümunə analizlərinin vacibliyini vurğulayır. Perseverance roveri və onun missiyası, Marsın sirli keçmişini daha da aydınlaşdırmaq üçün vacib bir addım olaraq qalır.