NASA-nın İnSight missiyası 3 il əvvəl Marsın səthində fəaliyyətini dayandırsa da, onun topladığı məlumatlar hələ də yeni kəşflərə yol açır. İki yeni elmi araşdırma Marsın daxili quruluşunu daha yaxşı anlamağa kömək edir. Bu araşdırmalardan biri Marsın mantiyasının qədim toqquşmaların izlərini saxladığını, digəri isə planetin bərk daxili nüvəsini müəyyən edib.

Marsın Mantiyası: Qədim Toqquşmaların İzi

Keçən həftə "Science" jurnalında yayımlanan araşdırma Marsın mantiyasının Yer mantiyasından fərqli olaraq qarışmadığını və özündə kiçik planetar cisimlərin fosilləşmiş izlərini saxladığını göstərir. Mantiya o qədər soyuq və yavaş hərəkət edir ki, qədim magma okeanlarının kristallaşmış qalıqları hələ də orada mövcuddur. Bu tapıntılar Marsın zəif vulkanik fəaliyyətini izah edə bilər.

Marsın Daxili Nüvəsi: Bərk Strukturlar

"Nature" jurnalında yayımlanan ikinci araşdırma Marsın daxili nüvəsinin bərk olduğunu iddia edir. İnSight missiyasının analiz etdiyi seysmik dalğalar nüvənin tamamilə ərimiş olmadığını göstərir. Dalğaların gecikməsi onların bərk daxili nüvədən keçdiyini təsdiqləyir. Bu iddia əvvəlki tədqiqatların tamamilə ərimiş nüvə modelini sorğulamağa səbəb olub.

Məhdudiyyətlər və Tənqidlər

Marsdakı seysmik araşdırmaların çətinliyi nəzərə alınmalıdır. İnSight missiyası yalnız bir seysmik stansiyadan istifadə edib və məlumatlar küləkdən təsirlənən zəif marsyer titrəyişlərindən əldə olunub. Bu səbəbdən, bəzi alimlər nəticələrə skeptik yanaşır. Avstraliya Milli Universitetindən seysmoloq Hrvoje Tkalčić bu iddiaların daha çox sübut tələb etdiyini vurğulayıb.

Planetlərin Formalaşması Haqqında Yeni Fikirlər

Marsın mantiyasındakı qalıqlar planetlərin formalaşması ilə bağlı yeni nəzəriyyələrə işıq tutur. Bu tapıntılar planetlərin planetar embrionların toqquşması nəticəsində formalaşdığı fikrini dəstəkləyir. "Science" araşdırmasının müəllifi Konstantinos Çaralambus Marsı qədim tarixə dair bir zaman kapsulu adlandırıb.

Nəticələr və Gələcək Araşdırmalar

Marsın daxili nüvəsi ilə bağlı tapıntılar planetin maqnit sahəsinin niyə milyardlarla il əvvəl yoxa çıxdığını anlamağa kömək edə bilər. Yer nüvəsində bərk kristallaşma maqnit sahəsinin yaranmasına səbəb olsa da, Marsda bu proses fərqli şəkildə baş verib və bu hələ də araşdırma tələb edir.

NASA-nın İnSight missiyası, küləkdən qorunan seysmik stansiyası ilə sonuncu görüntüsünü 2022-ci ildə təqdim edib, bu isə onun toplanmış məlumatlarının dəyərini daha da artırır.