Hebrus Valles: Marsın Yeni Sirri

Marsın Hebrus Valles bölgəsində, suyun qayaları həll etməsi nəticəsində yaranmış nəhəng "karstik" mağaralar tapılıb. Çinli alimlər Çunyu Din və Ravi Şarma tərəfindən aparılan araşdırmalar, bu mağaraların qədim həyat izlərini qoruma potensialına malik olduğunu göstərir. Araşdırma nəticələri 30 oktyabr tarixində "The Astrophysical Journal Letters" jurnalında dərc olunub.

Mağaraların Xüsusiyyətləri

Bu mağaralar, Mars səthindəki "skylight" adlanan dəliklər vasitəsilə aşkar edilib. Dəliklərin diametri on metrlərlə başlayaraq yüz metrləri keçə bilir. Bu dəliklər, səth altındakı boşluqların çökməsi ilə yaranıb və kraterlərdən fərqli olaraq ətraflarında qalxmış divarlar və ya toz qatı yoxdur.

Hebrus Valles bölgəsi vulkanik deyil, əksinə, qədim çay kanalları və su ilə zəngin mineralların mövcudluğu ilə seçilir. Alimlər, bu mağaraların karbonat və sulfat qayalarının həll olunması nəticəsində əmələ gəldiyini bildirirlər. Bu cür formasiya, Yer üzündə də "karstik" mağaralar adlanır.

Qədim Həyatın İzi

Araşdırmalara görə, 3.5 milyard il əvvəl Mars daha isti və nəmli bir planet olub. O dövrdə göllər və dənizlər bu bölgədə karbonat və sulfat çöküntüləri əmələ gətirib. Daha sonra Marsın soyuması ilə suyun böyük hissəsi buz və ya duzlu məhlul şəklində yeraltına çəkilib. Bu mağaralar, qədim mikroorqanizmlərin izlərini qorumaq üçün ideal mühit sayılır. Çünki onlar Marsın səthindəki radiasiya, toz fırtınaları və temperatur fərqlərindən qorunur.

Texnoloji Çağırışlar və İmkanlar

Bu mağaraların araşdırılması mühəndislik baxımından çətinliklər yaradır. Radio siqnalları qayalar vasitəsilə ötürülə bilmir, lakin robotlar vasitəsilə mərhələli araşdırmalar mümkün ola bilər. Çunyu Din qeyd edir ki, bəzi mağaralar dik şaquli şaxtalardan ibarət olsa da, digərləri pilləli yamaclarla eniş imkanı təqdim edir. Bu, robotların və ya uçan cihazların mağaralara daxil olmasını asanlaşdıra bilər.

İnsanların Marsdakı Gələcəyi

Bu mağaralar təkcə həyat izlərini qorumaq üçün deyil, həm də gələcəkdə Marsda yaşayacaq insanlar üçün təhlükəsiz sığınacaq ola bilər. Onlar radiasiya və toz fırtınalarından qorunmaq üçün təbii qalxan rolunu oynaya bilər. Bəlkə də, insanlığın Marsdakı gələcəyi bu mağaraların dərinliklərində gizlidir.