Marsın Mantiyasının Unikal Xüsusiyyətləri

NASA-nın InSight eniş modulu tərəfindən toplanmış məlumatlar Marsın daxili quruluşunun unikal xüsusiyyətlərini üzə çıxarıb. Əldə edilən tapıntılara görə, Marsın mantiyasında asteroidlərin və ya protoplanetlərin toqquşmaları nəticəsində yaranmış yad qaya fraqmentləri mövcuddur. Bu fraqmentlər təxminən 4.5 milyard il əvvəl baş vermiş hadisələrin izlərini daşıyır.

Tarixi Tapıntılar və Geoloji Xüsusiyyətlər

InSight missiyasının 2022-ci ildə başa çatmasından əvvəl qeydə alınmış seysmik dalğalar Mars mantiyasının 4 kilometrə qədər ölçüyə malik qaya parçalarının səpələnmiş halda mövcudluğunu göstərib. Bu tapıntılar Marsın Yerdən fərqli olaraq tektonik plitələrə sahib olmadığını təsdiqləyir. Tektonik aktivliyin olmaması səbəbindən daxili qarışıqlar baş verməyib və qədim hadisələrin izləri qorunub saxlanılıb.

Marsın erkən tarixində baş vermiş güclü toqquşmalar maqmatik okeanların yaranmasına və asteroidlər, qabıq, mantiyanın fraqmentlərinin planetin dərinliklərinə qədər nüfuz etməsinə səbəb olub. Alimlərin fikrincə, bu toqquşmalar böyük enerji açığa çıxarıb və mantiyada aktiv konveksiya olmadığından bu fraqmentlər günümüzədək saxlanılıb.

Tədqiqatın Əhəmiyyəti

Dünən dərc olunmuş tədqiqat vurğulayır ki, bu qaya kütlələri Yerdə geoloji aktivlik səbəbindən əlçatmaz olan erkən Günəş sisteminin özünəməxsus salnaməsidir. InSight missiyası Marsda yerləşdirilmiş ilk yüksək həssas seysmometr vasitəsilə 1319 zəlzələ qeydə alıb. Bu zəlzələlər Marsın qabığı, mantiyası və nüvəsini öyrənmək üçün vacib məlumatlar təqdim edib.

Kompüter Modelləşdirməsi və Perspektivlər

Kompüter modelləşdirməsi göstərir ki, mantiyanın müəyyən sahələrində fərqli tərkibə malik material mövcuddur. Bu materiallar qədim toqquşmalar nəticəsində mantiyaya daxil olmuş yad materiyadır. Marsın tektonik plitələrə sahib olmaması bu strukturların mantiyada qalmasına imkan verib. Alimlər qeyd edirlər ki, Marsın mantiyası yavaş inkişaf edib və bu, onu planetlərin erkən tarixini öyrənmək üçün unikal obyektə çevirir.

Digər Planetlər Üzərində Təsirlər

Bu tapıntılar həmçinin Venera və Merkuri kimi tektonik aktivliyi olmayan digər qayalı planetlərin dərinlikləri barədə yeni təsəvvürlər yarada bilər. NASA InSight missiyası rəsmi olaraq başa çatsa da, toplanmış məlumatlar hələ də yeni kəşflər təqdim etməyə davam edir.