Danimarka dünyanın ən güclü kvant kompüterini yaratmaq planlarını elan edib. Bu təşəbbüs ölkənin qlobal kvant texnologiyaları yarışında liderlik iddiasını göstərən cəsarətli bir addımdır. Layihə QuNorth adlanır və Microsoft ilə Kaliforniyada yerləşən Atom Computing şirkətinin dəstəyi ilə həyata keçiriləcək. Bu barədə Bundle məlumat yayıb, Day.Az isə Gazeta.ru-ya istinadən xəbər verir.

Layihə Danimarka İxrac və İnvestisiya Fondu (EIFO) və Novo Nordisk Fondundan 80 milyon avro maliyyə dəstəyi alıb. QuNorth-un məqsədi Skandinaviya regionunda ilk "ikinci səviyyə" (Level 2) kvant sistemini qurmaqdır. Bu sistemə daxili səhv düzəltmə texnologiyası inteqrasiya ediləcək.

Microsoft layihənin proqram təminatını təmin edəcək və Azure Quantum platformasını təqdim edəcək. Avadanlıq isə Atom Computing tərəfindən "neytral atomlar" texnologiyasına əsaslanaraq hazırlanacaq. Yaradılacaq sistemə "Magne" adı veriləcək ki, bu da mifologiyada Tanrı Torun oğlu adından götürülüb. Proqnozlara görə, sistem təxminən 50 məntiqi və 1200-dən çox fiziki kubitlə işləyəcək. Bu xüsusiyyətlər onu indiyə qədər yaradılmış ən qabaqcıl kvant kompüteri namizədi edir.

Hazırda fiziki kubitlərin bir sistemdəki rekord sayı (1180) Atom Computing-ə məxsusdur. Məntiqi kubitlər üzrə isə 50 kubitlə Quantinuum liderdir. Lakin bu iki göstəricini birləşdirən bir cihaz hələ ki, yaradılmayıb. "Magne" layihəsi məhz bu boşluğu doldurmaq məqsədini güdür.

Layihənin əhəmiyyətini başa düşmək üçün qeyd etmək lazımdır ki, fiziki kubitlər - kvant hesablamalarının əsas məlumat vahidi - son dərəcə qeyri-sabitdir və səhvlərə meyillidir. Hesablamaların etibarlılığını artırmaq üçün məntiqi kubitlərdən istifadə olunur. Bu, bir neçə fiziki kubitin birləşdirilməsi ilə yaradılan "virtual" vahidlərdir. Daha çox məntiqi kubitlərlə effektiv işləmək qabiliyyəti "ikinci səviyyə" maşınlarının əsas fərqləndirici xüsusiyyətidir və "kvant üstünlüyü"nə - kvant kompüterlərinin ənənəvi kompüterləri üstələdiyi nöqtəyə çatmaq üçün əsas addımdır.

Kvant texnologiyaları inkişafın ilkin mərhələsində olsa da, onların potensialı çox böyükdür. Bu texnologiyalar yeni dərmanların yaradılmasından iqlim modelləşdirilməsinə qədər müxtəlif sahələrdə inqilabi dəyişikliklər vəd edir. Danimarkanın Biznes Naziri Morten Bødskov bu barədə belə deyib: "Kvant texnologiyaları böyük potensiala malikdir və Danimarka, Avropa İttifaqı ilə birlikdə, bu fürsətdən istifadə etməlidir. Dünyanın ən güclü kvant kompüterinə investisiya edərək, biz qlobal kvant yarışında ciddi irəliləyiş edirik."

"Magne" kompüterinin tikintisinə 2025-ci ilin payızında başlanacağı və 2026-2027-ci illərdə istifadəyə veriləcəyi gözlənilir. Sistem Kopenhagendə yerləşdiriləcək və tamamilə Danimarka mülkiyyətində olacaq. Bu mülkiyyət fondu təsisçiləri arasında bərabər bölüşdürüləcək.