Elm və Kosmos
Misir Qəbiristanlığında 3,500 İllik 'Ölülər Kitabı' Tapıldı
15
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsizMisirdə arxeoloqlar qədim bir qəbiristanlıqda nadir bir tapıntıya imza atıblar. Onlar 3,500 il əvvələ aid olan, Yeni Krallıq dövrünə aid bir qəbiristanlıqda, mumiya, amulet, heykəl və digər əşyalarla yanaşı, 'Ölülər Kitabı' adlanan 13 metr uzunluğunda papirus kitabını aşkarlayıblar. Bu kitab qədim Misir cəmiyyətində ölülərin axirətə keçidini asanlaşdırmaq üçün istifadə edilirdi.
Misirin Ali Qədim Əsərlər Şurasının baş katibi Mustafa Vaziri, bu papirusun Əl-Qurayfa bölgəsində tapılan ilk tam papirus olduğunu və yaxşı vəziyyətdə qorunduğunu bildirib. Qəbiristanlıq eramızdan əvvəl 1550-1070-ci illərə aid edilir və qayalıqlara oyulmuş yüzlərlə məzar və arxeoloji tapıntılarla zəngindir. Lakin 'Ölülər Kitabı'nın tam bir nüsxəsinin tapılması, ekspertlər tərəfindən nadir bir hadisə kimi dəyərləndirilir.
Bu kitablar ilk dəfə Yeni Krallıq dövründə, eramızdan əvvəl 1550-ci ildə ortaya çıxıb. Arxeoloqların sözlərinə görə, bu qədər uzun və yaxşı qorunan bir nüsxənin tapılması çox maraqlı və əhəmiyyətli bir hadisədir. Misirşünas Foy Skalf qeyd edib ki, belə nüsxələrin tapılması çox nadirdir və kitabın məzmunu rəsmi olaraq dərc edilmədən tapıntının tam təsdiqi çətindir.
'Ölülər Kitabı', əslində, 'Gündüzə Doğru Getmək Fəsilləri/Kitabı' kimi tərcümə olunur və qədim Misir mədəniyyətində axirət həyatı haqqında dərin məlumatlar verir. Bu kitab, Misirşünaslıq tədqiqatlarında mədəniyyət və dini inanclar barədə yeni nəzəriyyələrin yaranmasına kömək edir. Misirin Turizm və Qədim Əsərlər Nazirliyi, bu papirusun Böyük Misir Muzeyində sərgilənəcəyini bildirib.
Qəbiristanlıqda tapılan digər əşyalar arasında daş və taxta tabutlar, 25,000-dən çox 'uşabti' heykəlciyi, minlərlə daş və taxta amulet, kanopik qablar və müxtəlif məişət əşyaları yer alır. Ən diqqətçəkən tapıntılar arasında Tə-de-İsa adlı yüksək din xadiminin qızına aid olan rəngli taxta tabut və onun yanındakı kanopik qablarla dolu qutular olub. Bundan əlavə, Ptah Sokar adlı qədim Misir tanrısını təmsil edən bir heykəl də aşkar edilib.
Bu tapıntılar qədim Misir mədəniyyətinin zənginliyini və dəfn mərasimlərinin mürəkkəbliyini bir daha nümayiş etdirir.