Mürçison Widefield Array Teleskopunun Yeni Təkmilləşdirilməsi

Avstraliyanın qərbində yerləşən Mürçison Widefield Array (MWA) teleskopu üçüncü mərhələ təkmilləşdirilməsi ilə yeni bir dövrə qədəm qoyub. Bu yeniləmə çərçivəsində teleskopun anten sayı ikiqat artırılaraq 8192-yə çatdırılıb və teleskopun əhatə dairəsi 30 km²-ə genişləndirilib. Bu dəyişikliklər teleskopun kosmosdan daha dəqiq və geniş məlumat toplamasını təmin edəcək.

Yeni Antenlər və Genişlənən Əhatə Sahəsi

Əvvəllər Mürçison teleskopunun 4096 anteni 20 km²-lik bir ərazidə yerləşirdi. Lakin üçüncü mərhələ təkmilləşdirilməsi ilə bu rəqəm ikiqat artırılaraq 8192 antenə yüksəldi. Bu, teleskopun məlumat toplama gücünü ikiqat artırdı. Bununla yanaşı, antenlərin yerləşmə sahəsi də 30 km²-ə genişləndirilib ki, bu da teleskopun uzaq obyektlər üzərində daha yüksək dəqiqliklə işləməsinə imkan yaradır.

Təkmilləşdirilmiş Məlumat Emalı Sistemi

Yeniləmələr yalnız anten sayını artırmaqla məhdudlaşmır. Layihə çərçivəsində teleskopun "beyni" olan yeni "MWAX" adlanan korelyator sistemi də quraşdırılıb. Bu superkompüter, hər bir antenin topladığı siqnalları birləşdirərək vahid görüntü yaradır. Yeni sistem sayəsində teleskopun məlumat emalı gücü dörd dəfə artırılıb, daha dəqiq və ətraflı məlumat əldə etmək mümkün olub.

Erkən Kainatın Sirrləri və Yeni Araşdırma Məqsədləri

Bu təkmilləşdirilmiş teleskopun əsas araşdırma hədəflərindən biri Reionizasiya Dövrü adlanan, Neytral Hidrogenin üstünlük təşkil etdiyi erkən kainat dövrünü öyrənməkdir. Bununla yanaşı, teleskop əvvəllər araşdırdığı keçici hadisələr və heliosferik proseslər barədə daha ətraflı məlumat toplayacaq. Daha çox məlumat əldə etmək daha çox kəşf deməkdir, və bu inkişaflar MWA-nın imkanlarını daha da artıracaq.

Qəribə Radio Dairələri və Yeni Sirlər

MWA-nın yenilənməsi bir sıra sirli astronomik hadisələrin araşdırılmasına da töhfə verəcək. Belə hadisələrdən biri Qəribə Radio Dairələri (Odd Radio Circles - ORCs) adlanan zəif radio mənbələridir. Bu dairələrin mənşəyi hələ də məlum deyil, lakin yeni teleskop onların öyrənilməsinə və mümkün izahların tapılmasına imkan yaradacaq.

Gələcəkdə SKA Teleskopuna Hazırlıq

MWA-nın təkmilləşdirilməsi, həmçinin, gələcəkdə istifadəyə veriləcək Square Kilometer Array (SKA) teleskopu üçün bir hazırlıq mərhələsi hesab olunur. SKA layihəsi Avstraliya və Cənubi Afrikada həyata keçiriləcək və 131000 dipol anten ilə MWA-nı belə kölgədə qoyacaq. Lakin SKA-nın tamamlanmasına hələ dörd il qaldığı üçün hazırda MWA bölgədə ən güclü radio teleskop olaraq fəaliyyətini davam etdirir.

Son Nəticə

5.4 milyon dollarlıq bu təkmilləşdirmə ilə Mürçison Widefield Array teleskopu bir neçə il daha kosmosun dərinliklərini araşdırmaqda lider olacaq. Təkmilləşdirilmiş teleskopun təqdim etdiyi yeni imkanlar elm dünyasında mühüm kəşflərə yol aça bilər.