Astronomlar son 30 il ərzində Yer kürəsindən kənarda yerləşən ekzoplanetləri araşdıraraq 6000-dən çox planetin mövcudluğunu təsdiqləyiblər. İlk ekzoplanet 1995-ci ildə kəşf edilən və 51 Pegasi b adlanan qaz nəhəngi idi. Bu planet, Günəşə bənzər bir ulduzun ətrafında dövr edir və tarixdə ilk təsdiqlənmiş ekzoplanet statusunu qazanıb.

Ekzoplanetlərin əhəmiyyəti

Ekzoplanetlər Yer kürəsinin Günəş sistemindən kənarda yerləşən planetlərdir. Bəziləri, "sərgərdan planetlər" adlanır və heç bir ulduzun ətrafında dövr etmədən kosmosda sərbəst üzürlər. Astronomlar bu planetlərin müxtəlifliyini araşdıraraq kainatda həyatın mövcudluğu sualına cavab tapmağa çalışırlar.

Kəşflərin miqyası

NASA-nın Exoplanet Science Institute məlumatına görə, sentyabr ayına kimi 6007 ekzoplanet təsdiqlənib. Bundan əlavə, 8000-ə yaxın ekzoplanet namizədi təsdiqlənməyi gözləyir. Astronomlar kainatda milyardlarla ekzoplanetin mövcud olduğunu düşünürlər.

Ekzoplanetlərin kəşf texnologiyaları

Ekzoplanetlərin kəşfi həm yerüstü, həm də kosmik teleskoplardan istifadə etməklə həyata keçirilir. James Webb və Hubble teleskopları bu planetlərin təsvirini çəkmək və məlumat toplamaq üçün vacib alətlərdir. NASA-nın gələcəkdə istifadəyə veriləcək Nancy Grace Roman Kosmik Teleskopu, "qravitasiya mikrolensinq" texnikası ilə minlərlə yeni ekzoplanet kəşf etməyə kömək edəcək.

Yer kürəsinə bənzər planetlərin axtarışı

Astronomlar, Yer kürəsinə bənzər bir planet tapmaq ümidi ilə araşdırmalarını davam etdirirlər. Kainatda həm qaz, həm də daşlı planetlər mövcuddur. Məsələn, Kepler-16b adlı ekzoplanet "Star Wars" filmindəki Tattoine planetinə bənzədilir. Digər ekzoplanetlər isə tamamilə fərqli xüsusiyyətlərə malikdir, məsələn, 14 Herculis c, Yupiterdən 7 dəfə böyükdür və -3°C qədər soyuqdur.

Həyatın mövcudluğu ilə bağlı araşdırmalar

Hələ ki, ekzoplanetlərdə həyatın mövcudluğu təsdiqlənməyib. K2-18b adlı ekzoplanetdə həyatın mövcudluğuna dair güclü sübutlar olduğu iddia edilsə də, bu nəticələr mübahisəli olaraq qalır. Astronomlar Yer kürəsinə bənzər və həyat üçün əlverişli planetlərin tapılması üçün araşdırmalarını davam etdirirlər.

NASA-nın kəşfləri, kainatın müxtəlifliyini anlamaq üçün insanlığa yeni perspektivlər təqdim edir. Bu, həm elm sahəsində, həm də kosmik araşdırmalar sahəsində böyük irəliləyişlərə səbəb olur.