NASA Ay səthində baş verə biləcək seysmik təkanların proqnozlaşdırılması istiqamətində mühüm addımlar atmağa başlayıb. Qurum, "Apollon" missiyalarından toplanan tarixi məlumatları və hazırda Ayın orbitində dövr edən "Lunar Reconnaissance Orbiter" (LRO) peykinin göndərdiyi ən son görüntüləri birləşdirərək, təhlükə risklərini qiymətləndirmək məqsədi güdür.

Bu tədqiqatların əsas məqsədi, Ayın cənub qütbünə göndəriləcək "Artemida III" missiyası öncəsi astronavtların və texniki avadanlıqların təhlükəsizliyini təmin etməkdir.

1969-1977-ci illərdə Ay səthində yerləşdirilən "Apollon" seysmometrləri minlərlə yeraltı təkanı qeydə alıb. NASA bu arxiv məlumatlarını yenidən təhlil edərək, onları LRO peykindən əldə edilən müasir müşahidələrlə müqayisə edir.

2009-cu ildən Ay ətrafında fəaliyyət göstərən LRO peyki, səthdə yerləşən qırılma xətləri boyunca sürüşən qayaların və torpaq sürüşmələrinin görüntülərini əldə edib. Bu isə Ayın geoloji baxımdan hələ də aktiv olduğunu göstərən mühüm əlamətlərdən biri hesab olunur.

Xüsusilə "Apollon 17" missiyasının eniş etdiyi Toros-Littrou vadisində aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, bölgədəki iri qaya sürüşmələri orta hesabla hər 5,6 milyon ildən bir baş verən, 3.0 bal gücündəki təkanlarla əlaqəlidir.

Ayda baş verən zəlzələlər Yer kürəsindəki kimi güclü olmasa da (orta hesabla 5.0 bal), onların saatlarla davam etməsi ciddi narahatlıq doğurur. Bu vəziyyət gələcəkdə Ay səthində qurulacaq yaşayış bazaları, eniş aparatları və insan heyətinin təhlükəsizliyi üçün potensial risklər yarada bilər.

NASA bu çərçivədə Ayın cənub qütbündə və uzaq tərəfində yeni seysmometrlər yerləşdirməyi planlaşdırır. Bu addım, gələcək missiyalarda seysmik risklərin əvvəlcədən təyin edilməsinə imkan yaradacaq və astronavtların təhlükəsizliyini artıracaq.