NASA-nın Discovery köçürülməsi: Elmi irəliləyiş, yoxsa mübahisəli qərar?

Discovery köçürülməsi mübahisəsi

Texas senatorları John Cornyn və Ted Cruz, NASA-nın Discovery kosmik gəmisini Smithsonian-dan Houston-dakı Johnson Kosmik Mərkəzinə köçürmək üçün aylardır mübarizə aparırlar. Bu təşəbbüs həm maliyyə, həm də texniki risklər yaradır və təxminən 150 milyon dollara başa gələ bilər.

NASA rəhbərinin mövqeyi

Yeni NASA rəhbəri Jared Isaacman bu mübahisəli məsələyə ehtiyatla yanaşır. CNBC-yə verdiyi müsahibədə Isaacman bildirib ki, Discovery-nin köçürülməsi yalnız gəminin zədələnmədən və büdcə çərçivəsində mümkün olduğu halda həyata keçiriləcək. Əks halda, Houston üçün Orion kapsulu kimi başqa bir kosmik nəqliyyat vasitəsi seçilə bilər. 'Artemis 2, 3, 4 və 5 missiyaları ilə Ay ətrafında dövr edən kosmik gəmilərimiz var. Johnson Kosmik Mərkəzi öz tarixi kosmik gəmisini mütləq əldə edəcək,' Isaacman deyib.

Qanunvericilik və maliyyə məsələləri

Aprel ayında senatorlar Cornyn və Cruz Discovery-nin Texas-a gətirilməsi ilə bağlı qanun layihəsi təqdim etdilər. Bu layihənin əsas müddəaları iyulun 4-də imzalanmış H.R. 1 büdcə barışıq qanun layihəsinə daxil edildi. Lakin H.R. 1 konkret olaraq Discovery-ni və ya Johnson Kosmik Mərkəzini qeyd etmir. Qanun layihəsi NASA-nın 30 gün ərzində kosmik gəmi seçməsini tələb edir və bu gəminin astronavtları kosmosa aparmış olması şərtini irəli sürür.

Smithsonian və müxalifət

Smithsonian, Discovery-nin köçürülməsinə qarşı çıxaraq, bunun tarixi gəminin ciddi şəkildə sökülməsini tələb edəcəyini və 120-150 milyon dollar arasında maliyyə xərci yaradacağını bildirib. Cornyn və Cruz bu iddiaları rədd edərək, Smithsonian-ın 'qanunsuz lobbiçilik' etdiyini iddia edib və Ədliyyə Nazirliyindən araşdırma tələb ediblər.

İnsani və tarixi təsir

Discovery-nin köçürülməsi yalnız maliyyə məsələsi deyil; bu, kosmik tarixə dair böyük suallar yaradır. Kosmik gəminin Smithsonian-dan çıxarılması onun tarixi əhəmiyyətini riskə ata bilər. Eyni zamanda, Houston sakinləri bu tarixi gəminin şəhərlərində sərgilənməsini istəyir. Isaacman isə həm senatorları, həm də kosmos icmasını razı salacaq bir həll yolu tapmağa çalışır. 'Əsas prioritetimiz gəminin təhlükəsizliyi və büdcə çərçivəsində hərəkət etməkdir,' o vurğulayıb.

Discovery-nin taleyi hələ də qeyri-müəyyən olaraq qalır, lakin Orion kapsulunun köçürülməsi daha ucuz və praktiki bir həll ola bilər. Bu mübahisə NASA-nın tarixi irsini qorumaqla yanaşı, texniki və maliyyə məhdudiyyətləri arasında balans tapmaq uğrunda mübarizəni simvolizə edir.