NASA-nın Juno kosmik gəmisi uzun illər Yupiterin güclü radiasiya mühitində fəaliyyət göstərdikdən sonra, gəmidəki JunoCam adlı kamera ciddi zədələnmələrə məruz qalmışdı. Lakin mühəndislər uzaqdan müdaxilə edərək kameranı bərpa etməyi bacarıblar. Bu bərpa prosesi sayəsində Juno, Yupiterin vulkanik peyki olan İonun təəccüblü şəkildə aydın şəkillərini çəkə bilib.

Arxa Plan Juno kosmik missiyası Yupiterin mürəkkəb mühitində bir çox çətinliklərlə üzləşib. Yupiterin nəhəng cazibə qüvvəsi və güclü maqnit sahələri kosmik gəminin elektron avadanlıqlarına zərər verən radiasiya səviyyəsi yaradır. Juno-nun əsas elmi cihazları titan örtüklü xüsusi bir qoruyucu qutunun içində saxlanılsa da, JunoCam bu qutudan kənarda yerləşdirilib. JunoCam əsasən ictimaiyyətin Yupiterin səthini və peyklərini vizual olaraq görməsi üçün nəzərdə tutulmuşdu.

Texniki Problemlər və Həll Yolları JunoCam, ilkin missiyanın 34 orbitində mükəmməl işləyib. Lakin, 47-ci orbitdən etibarən kameranın şəkillərində ciddi radiasiya zədələnməsi əlamətləri görünməyə başladı. 56-cı orbitə qədər çəkilən şəkillər tamamilə pozulmuş və üfüqi xətlər və səs-küy ilə dolu idi. Bu problemlərin səbəbi kameranın enerji təchizatında olan bir gərginlik tənzimləyicisinin zədələnməsi ilə bağlı idi.

Mühəndislər kameranın daxili istilik sistemindən istifadə edərək "tavlama" (annealing) adlı bir istilik müalicəsini tətbiq etməyə qərar verdilər. Bu prosesdə kamera 25°C-ə qədər qızdırıldı. İlk cəhdlər nəticə verməsə də, sonradan kamera yenidən kristal aydınlıqda şəkillər çəkməyə başladı.

Əsas Anlar 2023-cü ilin dekabrında Juno İo peykinə 1500 km məsafəyə qədər yaxınlaşdı. Bu yaxınlaşma zamanı kamera İonun şimal qütb bölgəsinin təəccüblü şəkildə dəqiq şəkillərini çəkdi. Bu şəkillərdə lava axınları, vulkan püskürmələrinin rənglədiyi səth və demək olar ki, 10 km hündürlüyündə dağ massivləri aydın şəkildə görünürdü.

Gələcək Perspektivlər Juno artıq 74 orbit tamamlayıb. Lakin, JunoCam-da yenidən problemlər yaranmağa başlayıb. Komanda bu dəfə daha intensiv tavlama üsullarını sınaqdan keçirir. Bu təcrübələr, NASA-ya gələcək missiyalar üçün radiasiyaya davamlı cihazların hazırlanmasında mühüm dərslər verir. Juno layihəsinin rəhbəri Scott Bolton bildirib ki, bu təcrübələr Yerdəki peyklər və digər kosmik missiyalar üçün də dəyərli olacaq.

Juno missiyası, radiasiya dözümlü texnologiyaların inkişafında mühüm bir mərhələ olaraq qalır və gələcəkdə həm müdafiə, həm də kommersiya peykləri üçün yeni imkanlar yarada bilər.