NASA alimləri Qrenlandiyanın ən aktiv buzlağı olan Jakobshavn (Sermeq Kujalleq) yaxınlığında həyatın inkişafını araşdırmaq üçün qabaqcıl superkompüter modellərindən istifadə edirlər. Yeni tədqiqat nəticəsində məlum olub ki, buzlağın əriməsi nəticəsində okeanın dərinliklərindən qaldırılan qida maddələri fitoplanktonların artımını dəstəkləyir. Bu kiçik, bitkiyə bənzər orqanizmlər okeanın qida zəncirində mühüm rol oynayır və karbon qazını udmaqla balıqçılıq sənayesinə dəstək verir.

Qrenlandiyanın bir mil qalınlığında olan buz təbəqəsi ildə təxminən 266 milyard ton buz itirir. Yay əriməsinin pik dövründə Jakobshavn buzlağının altından hər saniyə 1,200 kubmetr təzə su dənizə axır. Bu ərimə suyu dəniz səthinə qalxarkən, dəmir və nitrat kimi qida maddələrini fitoplanktonlara çatdırır. NASA-nın Peyk Məlumatları ilə aparılan əvvəlki tədqiqatlar göstərmişdir ki, 1998-2018-ci illər arasında Arktika sularında fitoplanktonların artım tempi 57% yüksəlib.

Bu fenomeni daha dəqiq öyrənmək üçün NASA-nın Jet Propulsion Laboratory və MIT alimləri "ECCO-Darwin" adlı okean modeli vasitəsilə okeanda baş verən prosesləri simulyasiya etdilər. NASA-nın Silikon Vadisindəki Ames Tədqiqat Mərkəzindəki superkompüterlərdən istifadə edərək, tədqiqatçılar buzlaqdan axan ərimə suyunun fitoplanktonların yay artımını 15%-dən 40%-ə qədər artırmağa kifayət etdiyini müəyyən etdilər.

Tədqiqatın müəlliflərindən biri olan Maykl Vud qeyd edib ki, bu model yalnız Qrenlandiyanın deyil, dünyanın digər bölgələrində də tətbiq oluna bilər. Bununla belə, ərimənin artması dəniz səviyyəsindən tutmuş sahil sularının duzluluğuna qədər bir çox dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Komanda gələcəkdə bu simulyasiyaları Qrenlandiyanın bütün sahil xəttinə və digər bölgələrə tətbiq etməyi planlaşdırır.

Bu tədqiqatın nəticələri "Nature Communications: Earth & Environment" jurnalında dərc olunub və ərimə proseslərinin karbon dövranına müsbət və mənfi təsirləri də araşdırılıb. Tədqiqat göstərir ki, buzlaqdan axan sular dəniz suyunun karbon qazını həll etmə qabiliyyətini azaltsa da, fitoplanktonların daha böyük çiçəklənməsi atmosferdən daha çox karbon qazını udmağa imkan verir.

NASA alimləri bu tədqiqatın gələcəkdə həm okean ekosistemlərinin qorunması, həm də iqlim dəyişikliyinin təsirlərinin azaldılması üçün mühüm rol oynayacağını bildirirlər.