NASA-nın Yeni Texnologiyası: Kosmosda Mineral Axtarışında İnqilab?

NASA və Kritik Mineralların Əhəmiyyəti

NASA, ABŞ-ın qərb bölgəsində kritik mineralların axtarışını yeni texnologiya ilə gücləndirir. Bu minerallar müasir texnologiyaların, o cümlədən elektrik avtomobilləri, günəş enerjisi sistemləri və yarımkeçiricilərin istehsalında həyati əhəmiyyət daşıyır.

AVIRIS-5: NASA-nın Yeni Silahı

NASA-nın Jet Propulsion Laboratory (JPL) tərəfindən hazırlanmış AVIRIS-5 (Airborne Visible/Infrared Imaging Spectrometer-5) adlı sensor, kritik mineralları müəyyən etmək üçün xüsusi işıq dalğalarını analiz edir. Mikrodalğa sobası ölçüsündə olan bu cihaz NASA-nın ER-2 yüksək hündürlükdə uçan təyyarəsinin burun hissəsinə yerləşdirilib. İlk dəfə 1986-cı ildə istifadə edilən bu texnologiya illər ərzində təkmilləşdirilib.

GEMx Layihəsi və Səhralarda Axtarış

NASA və ABŞ Geoloji Xidməti (USGS) tərəfindən birgə həyata keçirilən GEMx layihəsi çərçivəsində AVIRIS-5 səhralarda kritik mineralların "spektral izlərini" tapmağa kömək edir. 2023-cü ildən bəri bu texnologiya ilə 950000 kvadrat kilometr ərazi araşdırılıb. Səhralarda ağacların az olması mineral spektroskopiyası üçün əlverişli mühit yaradır.

Kritik Mineralların İqtisadi Əhəmiyyəti

ABŞ hökuməti 2025-ci ilin mart ayında kritik mineralların istehsalını artırmaq üçün fərman imzalayıb. Bu minerallar arasında alüminium, litium, qrafit və titan kimi elementlər var ki, bunlar həm milli təhlükəsizlik, həm də iqtisadi inkişaf üçün vacibdir. ABŞ hökuməti xarici ölkələrdən asılılığın milli təhlükəsizliyə təhdid yaratdığını vurğulayıb.

Texnologiyanın Geniş İstifadə İmkanları

AVIRIS-5 yalnız mineralların axtarışı ilə məhdudlaşmır. NASA-nın alimləri bu texnologiyanın torpaq idarəçiliyi, su ehtiyatları və meşə yanğınlarının risklərinin qiymətləndirilməsi kimi sahələrdə də istifadə ediləcəyini bildirirlər. JPL-nin Yer sistemi üzrə alimi Dana Çadvik deyib: 'Bu texnologiyanın imkanları çox genişdir. Kritik minerallar yalnız başlanğıcdır.'

İnsanlığın Gələcəyi Üçün Yeni Üfüqlər

NASA-nın AVIRIS texnologiyası yalnız yer üzündə deyil, həm də digər planetlərdə həyatın izlərini araşdırmaq üçün istifadə edilir. Bu cihaz hazırda Yupiterin Europa peykinə göndərilib və orada həyat üçün lazım olan kimyəvi maddələri axtaracaq. Bu cür texnologiyalar təkcə texnologiyanın inkişafına deyil, həm də insanlığın gələcəkdəki enerji və resurs ehtiyaclarını qarşılamağa kömək edir.