Newton və Eynşteyn nəzəriyyələrinə qarşı yeni tapıntılar

Cənubi Koreyanın Sejong Universitetindən elm adamlarının apardığı yeni araşdırma, Newton və Eynşteynin cazibə nəzəriyyələrinin bəzi hallarda izah edə bilmədiyi anomaliyaları ortaya çıxarıb. Bu araşdırma, Modified Newtonian Dynamics (MOND) adlanan alternativ bir nəzəriyyənin bu anomaliyaları daha yaxşı izah edə biləcəyini iddia edir.

Tarixi baxış: Newton və Eynşteynin cazibə nəzəriyyələri

1687-ci ildə ingilis fizik İsaak Newton, Universal Cazibə Qanunu ilə obyektlərin cazibə qüvvəsini kütlələrinə görə izah etmişdi. Bu nəzəriyyə, kainatın bir çox aspektlərini başa düşmək üçün əsas olmuşdu, lakin qara dəliklər və cazibə dalğaları kimi bəzi fenomenləri izah etməkdə məhdudiyyətləri vardı. XX əsrin əvvəllərində Albert Eynşteyn, Ümumi Nisbilik Nəzəriyyəsi ilə Newtonun işini tamamladı.

Yeni araşdırma: Geniş ikili ulduzların davranışı

Sejong Universitetindən elm adamları, Avropa Kosmik Agentliyinin Gaia teleskopu ilə 650 işıq ili məsafədə yerləşən 26500 geniş ikili ulduzu analiz ediblər. Araşdırma nəticəsində, bu obyektlərin 0.1 nanometr/saniyə kvadrat kimi aşağı cazibə sürətlənmələrində, müşahidə edilən sürətlənmələrin Newton-Eynşteyn nəzəriyyələrinin proqnozundan 30-40 faiz daha yüksək olduğu aşkar edilib. Lakin sürətlənmələr 10 nanometr/saniyə kvadratdan yuxarı olduqda, Newton-Eynşteyn nəzəriyyələrinə uyğun davranış müşahidə olunub.

MOND nəzəriyyəsi: Alternativ izah

Standart cazibə modelində bu anomaliyalar qaranlıq maddə ilə izah olunur. Qaranlıq maddənin xüsusiyyətləri hələ tam olaraq məlum olmasa da, MOND nəzəriyyəsi bu anomal cazibə davranışlarını izah edə bilər. MOND nəzəriyyəsi, ilk dəfə 1983-cü ildə İsrail alimi Mordehay Milqrom tərəfindən təklif olunmuşdur.

AQUAL modeli: Yeni perspektiv

Araşdırmanın həmmüəllifi Kyu-Hyun Chae, MOND-in A Quadratic Lagrangian (AQUAL) adlı nəzəri modelinin bu anomal cazibə sürətlənmələrini 1.4 dəfə artırdığını göstərdiyini vurğulayıb. Araşdırma nəticələri, standart cazibə nəzəriyyəsinin zəif sürətlənmələrdə pozulduğuna dair birbaşa sübut təqdim edir.

Gələcək perspektivlər

MOND nəzəriyyəsi cazibə sahəsində yeni bir baxış təklif etsə də, bu hələ bir nəzəriyyə olaraq qalır və daha çox müşahidə və tədqiqat tələb edir. Bu araşdırma, MOND nəzəriyyəsinin elmi dairələrdə qəbul edilməsi üçün mühüm bir addım olaraq qiymətləndirilir.

Elm adamları, kainatın cazibə qanunlarını daha yaxşı başa düşmək üçün gələcəkdə daha geniş miqyaslı tədqiqatlar aparmağı planlaşdırırlar.