Niyə minlərlə buzlaq hər il yoxa çıxır?

İqlim dəyişikliyi buzlaqların sonunu gətirir

ETH Zürich universitetinin alimləri tərəfindən aparılan araşdırmaya görə, 2041-2055-ci illər arasında hər il 2000-4000 buzlaq ərimə təhlükəsi ilə üzləşəcək. Bu nəticələr beynəlxalq tədqiqat qrupunun 'Nature Climate Change' jurnalında dərc olunan hesabatında qeyd edilib. Xüsusilə Alp dağları, Qafqaz və ekvatora yaxın And bölgələrindəki kiçik buzlaqlar bu prosesdən ən çox təsirlənəcək.

Dörd fərqli iqlim ssenarisi

Araşdırma, dünya üzrə 210000-dən çox buzlaqı əhatə edən Randolph Glacier Inventory (RGI) məlumat bazasına əsaslanır. Alimlər dörd fərqli iqlim ssenarisini nəzərdən keçirib: 2100-cü ilə qədər temperaturun 1,5°C, 2,0°C, 2,7°C və 4,0°C artması. Ən optimist ssenariyə görə, 1,5°C artımda buzlaqların yarısı, yəni 96000 buzlaq, hələ də qalacaq. Lakin bu ssenari artıq çox az ehtimal edilir. Ən pis ssenari olan 4,0°C artımda isə dünyada cəmi 18000 buzlaq qalacaq, Avropada isə bu rəqəm 20-yə enəcək.

Buzlaqların yox olma meyarları

Araşdırmaya görə, bir buzlaqın 'yoxa çıxmış' hesab olunması üçün onun sahəsi ya 10000 kvadratmetrdən az olmalı, ya da ilkin sahəsinin 1%-dən aşağı düşməlidir. Alp dağlarında kiçik buzlaqlar üstünlük təşkil etdiyindən, bu bölgədəki buzlaqların yarısından çoxu növbəti iki onillikdə yox olacaq.

İnsan qərarlarının təsiri

Tədqiqat qrupu qeyd edir ki, buzlaqların sürətli əriməsi əsasən qlobal siyasət və cəmiyyətin iqlim dəyişikliyi ilə bağlı qərarlarından asılıdır. 'Əgər 2041-2055-ci illərdə hər il 2000 və ya 4000 buzlaq itirəcəyimiz hələ dəqiq deyil, bu, bugünkü qərarlardan asılıdır', deyə alimlər vurğulayıblar.

Buzlaqların itirilməsinin təsiri

Buzlaqların əriməsi yalnız ekosistemlərə deyil, həm də insanlara birbaşa təsir göstərir. Su ehtiyatlarının azalması, daşqınların artması və turizm sektoruna zərər buzlaqların yox olmasının başlıca nəticələrindəndir. Qafqazda yaşayan bir kənd sakini deyir: 'Bizim su mənbəyimiz buzlaqlar idi. İndi isə su ehtiyatlarımız sürətlə azalır.'

Nəticə

Buzlaqların sürətli əriməsi iqlim dəyişikliyinin ən ciddi nəticələrindən biridir. Alimlər xəbərdarlıq edir ki, bu proses yalnız qlobal səviyyədə ciddi tədbirlər görülərsə, yavaşlatıla bilər. Hər bir insanın və hökumətin bugünkü qərarları gələcəyimizi müəyyən edəcək.