Axial Seamount Vulkanı: Davranışı və Gözləntilər

Oreqon sahillərində Juan de Fuca silsiləsində yerləşən Axial Seamount, Şimali-Şərqi Sakit okeanın ən aktiv sualtı vulkanıdır. Vulkanın 1998, 2011 və 2015-ci illərdə püskürmələri qeydə alınmışdır. Son püskürmədən sonra yer qabığının şişməsi və seysmik aktivlik yenidən artmağa başlamışdır.

Proqnozların Dəyişməsi

Axial Seamount-un püskürmə vaxtını proqnozlaşdırmaq üçün alimlər yer qabığının şişmə sürətini və seysmik aktivliyi izləyirlər. 2024-cü ilin dekabrında təqdim olunan hesabatda, vulkanın 2015-ci ildəki püskürmədən əvvəlki şişmə səviyyəsinə 95% yaxınlaşdığı qeyd edilmişdi. Lakin 2025-ci ilin aprel ayına qədər şişmə sürəti yenidən azalmış və alimlər yeni proqnozları nəzərdən keçirmişdir. 2025-ci ilin oktyabrında Bill Çadvik bildirib ki, vulkanın növbəti püskürməsi üçün lazımi şişmə səviyyəsinə çatması daha çox vaxt alacaq və bu, 2026-cı ilin ortalarından sonuna qədər baş verə bilər.

Alimlərin Yanaşması

Oreqon Dövlət Universitetinin geologiya və geofizika professoru Bill Çadvik bildirib ki, Axial Seamount-un davranışı İslandiyadakı Krafla vulkanına bənzəyir. Hər püskürmədən əvvəl yer qabığının şişmə səviyyəsi bir qədər artır. 2015-ci ildə bu səviyyə 30 santimetr daha yüksək idi və alimlər növbəti püskürmədə də oxşar artım gözləyirlər. Hazırda yer qabığının səviyyəsi 2015-ci ildəki püskürmədən əvvəlki səviyyədən 10 santimetr yüksəkdir və növbəti püskürmə üçün daha 20 santimetr artım tələb olunur.

İnsanlar Üçün Nə Deməkdir?

Axial Seamount-un püskürməsi təkcə elmi maraq doğurmur, həm də bölgədəki ekosistemlərə təsir göstərə bilər. Vulkanın aktivliyi sualtı həyatın dəyişməsinə, yeni ekosistemlərin yaranmasına səbəb ola bilər. Alimlər bu prosesləri izləyərək gələcəkdə daha dəqiq proqnozlar verməyə ümid edirlər.

Növbəti Addımlar

Alimlər yeni fizika əsaslı modellərdən istifadə edərək vulkanın püskürmə vaxtını daha dəqiq proqnozlaşdırmağa çalışırlar. Bu modellər vasitəsilə real vaxt məlumatları analiz ediləcək və növbəti püskürmənin dəqiq vaxtı müəyyənləşdirilməyə çalışılacaq. Modellərin nəticələri yalnız növbəti püskürmədən sonra dəqiqliklə qiymətləndirilə biləcək.

Axial Seamount vulkanı təbiətin sirrini özündə saxlayır və alimlər bu sirri açmaq üçün bütün imkanlarını səfərbər edirlər.