Qara dəliklərin sirli birləşməsi

Bu ilin əvvəlində LIGO astronomları, GW231123 adlı qravitasiya dalğası siqnalı ilə iki nəhəng qara dəliyin birləşməsini aşkar etdilər. Bu birləşmə, 225 Günəş kütləsi qədər böyük bir qara dəlik yaratdı ki, bu da mövcud kosmoloji modellərə görə 'qadağan edilmiş' görünürdü.

Kütlə boşluğu nədir?

Qara dəliklərin yaranması adətən ulduzların çöküşü ilə əlaqələndirilir. Lakin bəzi ulduzların çöküşü, yəni 'cüt-instabil supernovalar', 70-140 Günəş kütləsi arasında qara dəliklərin yaranmasını əngəlləyir. Bu fenomen 'kütlə boşluğu' adlanır. GW231123 birləşməsindəki qara dəliklərin kütləsi də bu boşluğa düşür və bu səbəbdən elm adamlarını çaşdırdı.

Sirrin açılması

Flatiron İnstitutunun astrofiziki Ore Gottlieb və komandası, bu fenomeni izah etmək üçün simulyasiyalar həyata keçirdi. Onlar, 250 Günəş kütləsi olan bir ulduzun çöküş prosesini izlədilər. Ulduzun hidrogeni tükəndikdən sonra onun kütləsi 150 Günəş kütləsinə qədər azaldı və supernova partlayışından sonra qara dəlik yarandı.

Maqnit sahələrinin rolu

Simulyasiyalar göstərdi ki, ulduz çökərkən ətrafındakı maqnit sahələri, qara dəlikdən maddə çıxararaq onun kütləsini azalda bilər. Bu azalma nəticəsində qara dəlik 'kütlə boşluğu'na uyğun ölçülərə düşə bilər. Gottlieb deyir: 'Maqnit sahələrini nəzərə aldıqda, bu unikal hadisənin mənşəyini izah etmək mümkündür.'

Nəticə və gələcək araşdırmalar

Bu tapıntılar qara dəliklərin yaranması ilə bağlı mövcud nəzəriyyələri dəyişdirə bilər. Tədqiqatçılar, oxşar şərtlərdə formalaşmış qara dəlikləri tapmaq üçün gələcəkdə daha geniş araşdırmalar aparmağı planlaşdırırlar. Supernovalar və qara dəliklər, güclü enerji hadisələri ilə müşayiət olunur ki, bu da onların izlərini tapmaqda kömək edə bilər.

Bu kəşf, kainatın nə qədər mürəkkəb olduğunu bir daha göstərir və elm dünyasına yeni suallar təqdim edir.