Qazaxıstanda Orta Asiyanın Ən Güclü Superkompüteri İstifadəyə Verilib

Qazaxıstanın paytaxtı Astanada yerləşən Alem.cloud Superkompüter Mərkəzində Orta Asiyanın ən güclü superkompüteri rəsmi olaraq istifadəyə verilib. Bu layihə, ölkənin süni intellekt (AI) və e-hökumət sahələrində inkişafını sürətləndirmək, texnoloji müstəqilliyini gücləndirmək məqsədini daşıyır.

Yeni superkompüter təxminən 2 exaflops hesablama gücünə malikdir. Bu isə saniyədə iki kvintilyon (10^18) əməliyyat icra edə bilmək deməkdir. Bu texnologiya dövlətin elektron xidmətlərinin sürətlənməsinə və süni intellekt modellərinin hazırlanmasına böyük töhfə verəcək.

Layihənin açılış mərasimində Prezident Kassım-Jomart Tokayev də iştirak edib. O, bu texnologiyanı şəxsi təşəbbüslərindən biri kimi dəstəklədiyini ifadə edib və 2029-cu ilə qədər ölkənin süni intellekt sahəsində liderlərdən biri olmasını hədəfləyən “Süni İntellektin İnkişaf Konsepsiyası” sənədini imzalayıb.

Superkompüterin ilk istifadə sahələrindən biri Qazax dili üçün böyük dil modeli olan KazLLM layihəsidir. Bu layihə, Qazax dilində süni intellekt əsaslı texnologiyaların inkişafına yönəlib. KazLLM ilkin mərhələdə mətn əsaslı funksiyalara malik olsa da, gələcəkdə səs tanıma, şəkil emalı və multimodal texnologiyaları da əhatə edəcək. Bu istiqamətdə işlər ölkənin müxtəlif universitetlərindəki digər superkompüterlər vasitəsilə davam etdirilir.

Lakin bu layihə müəyyən çətinliklərlə də üzləşir. Son dövrlərdə baş verən məlumat sızmaları, o cümlədən 16 milyon vətəndaşın fərdi məlumatlarının təhlükəyə düşməsi, rəqəmsal təhlükəsizlik məsələlərini ön plana çıxarıb. Nazarbayev Universitetinin eksperti Boris Potapçuk qeyd edib ki, bu cür yüksək texnoloji infrastrukturun uğurlu fəaliyyəti üçün davamlı proqram yenilənməsi və ixtisaslı mütəxəssislər böyük əhəmiyyət daşıyır. Bununla belə, Qazaxıstanda “beyin axını” problemi bu sahədə ciddi maneələr yaradır. Xarici mütəxəssislərin strateji təhlükəsizlik səbəbindən sistemə tam çıxışı məhduddur.

Qazaxıstan hökuməti rəqəmsal inkişafı milli təhlükəsizlik qədər əhəmiyyətli hesab edir. Rəqəmsal Transformasiya naziri Jaslan Madiyev bildirib ki, bu superkompüter ölkənin texnoloji müstəqilliyinin əsasını təşkil edir və süni intellekt ekosistemini qlobal rəqabətə hazırlamaq üçün mühüm bir platformadır.