Qış Günəşdönümü Nədir?

Qış günəşdönümü Yer kürəsində ilin ən qısa günü və ən uzun gecəsi kimi tanınır. Bu, Şimal Qütbünün Günəşdən maksimal uzaqlaşdığı vaxt baş verir. Dekabrın 21-də, Bakı vaxtı ilə saat 19:03-də (ABŞ Şərq vaxtı ilə 10:03), bu proses öz zirvəsinə çatacaq. Bundan sonra isə günlər uzanmağa başlayacaq və bu dəyişiklik yay günəşdönümünə qədər davam edəcək.

Günəş İşığı Necə Dəyişir?

Günəş işığının miqdarı yaşadığınız coğrafi mövqedən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, tropik bölgələrdə günəş işığı təxminən 12 saat davam edir. İsveçdə bu müddət 6 saata, Svalbard adasında isə ümumiyyətlə sıfıra bərabərdir. ABŞ-da isə Florida ştatında günəş işığı 10 saatdan bir az çox olacaq. Alyaskanın cənubunda təxminən 6 saat, şimalında isə cəmi 3 saat günəş işığı gözlənilir. Utqiaġvik şəhərində isə günəş yanvarın 22-dək görünməyəcək. Bu bölgədə yaşayan insanlar üçün vitamin D əlavələri tövsiyə olunur.

Günəşdönümü və Ekinoks Arasındakı Fərq

Günəşdönümü zamanı Yer kürəsinin qütbləri Günəşdən maksimum uzaq və ya yaxın mövqedə olur. Ekinoks isə bu iki nöqtə arasındakı tarazlıq nöqtələridir. Yaz ekinoksu mart ayında, payız ekinoksu isə sentyabrda baş verir. Bu zaman günlər və gecələr mümkün qədər bərabər uzunluqda olur. Ekinoks zamanı Günəş ekvatora birbaşa yönəlir və günəş doğuşu şərqdə, batışı isə qərbdə baş verir.

Qədim Bayramlardan Müasir Ənənələrə

Qış günəşdönümü qədim mədəniyyətlərdə mühüm əhəmiyyət daşıyıb. Skandinaviyada qədim Yule bayramı böyük ziyafətlər, od qalama mərasimləri və həmişəyaşıl ağaclarla bəzədilməklə qeyd olunurdu. Bu ənənələr zamanla Milad bayramına inteqrasiya olunub. Bu gün də insanlar qış günəşdönümünü qeyd etmək üçün ağac bəzəmək, ailəvi yeməklər təşkil etmək və Yule odunlarını yandırmaq kimi qədim adətləri davam etdirirlər.

Qış günəşdönümü təkcə astronomik bir hadisə deyil, həm də mövsümlərin dəyişməsini, təbiətin dövri hərəkətlərini və qədim ənənələrin müasir həyata təsirini simvolizə edir.