Rapss - dünya miqyasında ən mühüm yağlı bitkilərdən biridir. Onun yağı yalnız qida sənayesində deyil, həmçinin tekstil, kosmetika, boya və sabun istehsalında da geniş istifadə olunur. Rusiyanın Krasnoyarsk regionu son altı ildə ölkədə rapss toxumlarının ən böyük istehsalçısıdır. 2023-cü ildə regionda bu bitki üçün 297700 hektar sahə ayrılmışdır və 2024-cü ildə təxminən 458600 ton məhsul əldə edilmişdir.

Yeni Texnologiyanın Əsasları

Krasnoyarsk Elmi Mərkəzi alimləri rapss toxumlarının qurudulmasında prinsipial olaraq yeni metod təqdim ediblər. Bu metodda sülfat maqnezium (E518 qida əlavəsi) istifadə olunur. Texnologiya toxumların termal təsir olmadan kondision nəmliyə çatdırılmasını təmin edir. Bu, toxumların yüksək cücərmə qabiliyyətini və yağ keyfiyyətini saxlayır. Eyni zamanda, enerji xərclərini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır və rapssın keyfiyyətli emalına yeni perspektivlər açır.

Ənənəvi Metodların Çətinlikləri

Ənənəvi qurudulma metodlarında rapss toxumları isti hava ilə qurudulur. Lakin bu metodda toxumların temperaturunun bir neçə dərəcə artması onların keyfiyyətini azalda bilər. Nəticədə toxumlar kövrək olur, amin turşularının miqdarı azalır, qiymətli yağ və protein parçalanır. Bundan əlavə, bu metod mürəkkəb və bahalıdır. Rapssın yüksək yağ tərkibi isə yanlış temperatur rejimlərində öz-özünə yanma riskini artırır.

Alternativ Həll

Yeni metodda rapss toxumları sülfat maqnezium kristalları ilə qarışdırılır. Bu kristallar istilik təsiri olmadan toxumlardan nəmliyi çəkir. Prosesdən sonra kristallar toxumlardan asanlıqla ayrılır. Alimlərin apardığı araşdırmalara görə, bu metod yüksək effektivlik göstərir. Toxumların tələb olunan 7-8% nəm səviyyəsinə çatması yalnız 1-4 saat çəkir. Prosesdən sonra toxumların cücərmə qabiliyyəti 89-92% təşkil edir ki, bu da elit keyfiyyət kateqoriyalarına uyğundur.

Praktik Tətbiq Potensialı

Bu texnologiyanın nəticələri Molecules jurnalında dərc edilib. Alimlər vurğulayırlar ki, bu innovativ metod kənd təsərrüfatı sənayesində geniş praktik tətbiq potensialına malikdir. Enerji qənaəti və toxumların yüksək keyfiyyətinin saxlanması bu texnologiyanı daha da perspektivli edir.