iRobot şirkətinin maliyyə böhranı

Robot tozsoran istehsalçısı iRobot, 2025-ci ilin üçüncü rübü üzrə maliyyə nəticələrini açıqlayıb. Şirkət bu dövrdə 145.8 milyon dollar gəlir əldə edib ki, bu da 2024-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 24.6% azalma deməkdir. Bu, şirkətin son illərdə üzləşdiyi davamlı eniş trendini davam etdirir. Son rübdə iRobotun gəlirləri illik müqayisədə 23.3% azalmışdı.

Şirkətin CEO-su Qari Koen açıqlamasında, 'Üçüncü rüb üzrə gəlirlərimiz gözləntilərimizdən çox aşağı oldu. Bazarın davamlı çətinlikləri, istehsal gecikmələri və gözlənilməz daşınma problemləri vəziyyəti daha da ağırlaşdırdı,' deyə bildirdi. Bu problemlər şirkətin xərclərini artıraraq gəlirliliyinə ciddi təsir edib.

Gəlirlərin azalma səbəbləri

2025-ci ilin üçüncü rübündə ABŞ-da gəlirlər 33% azalıb. Avropa, Orta Şərq və Afrikada (EMEA) bu göstərici 13%, Yaponiyada isə 9% azalma qeydə alınıb. Valyuta təsiri nəzərə alınmasa, EMEA bölgəsində gəlirlər 14% azalmış, Yaponiyada isə sabit qalmışdır.

Şirkətin orta və premium kateqoriyalı robot tozsoranlarının satışları ümumi robot satışlarının 74%-ni təşkil edib. Bu göstərici ötən ilin eyni dövründə 79% idi. Daha da narahat edici olan məqam isə, iRobotun ABŞ-ın Qiymətli Kağızlar və Birja Komissiyasına təqdim etdiyi Form 10-Q hesabatında 'əlavə kapital mənbələrinin mövcud olmadığını' bildirməsidir. Şirkət rəhbərliyi, iRobotun 'fəaliyyətini davam etdirmək qabiliyyəti' ilə bağlı ciddi şübhələrin mövcud olduğunu qeyd edib.

Şirkət iflas təhlükəsi ilə üzləşir

iRobot-un açıqlamasına görə, yaxın gələcəkdə yeni kapital əldə edə bilməsə, şirkət fəaliyyətini ciddi şəkildə məhdudlaşdırmalı, hətta tamamilə dayandırmalı və iflas qorunması üçün müraciət etməli ola bilər.

iRobot necə bu vəziyyətə düşdü?

1990-cı ildə Massaçusetsdə yaradılan iRobot şirkəti praktik robotların reallığa çevrilməsi vizyonu ilə fəaliyyətə başladı. Robot tozsoran sahəsində öncül rol oynayan şirkət, 30 illik fəaliyyəti ərzində dünya üzrə 50 milyon Roomba satışı həyata keçirdi. Lakin bazarda rəqabətin artması və yeni oyunçuların meydana çıxması ilə iRobot öz mövqeyini saxlamaqda çətinlik çəkdi. Şirkət, 20 ilə yaxın üzərində işlədiyi robot ot biçən layihəsini də dayandırmaq məcburiyyətində qaldı.

2022-ci ildə Amazon iRobot-u 1.7 milyard dollara satın almağı planlaşdırırdı. Lakin iRobot-un yeni borclar alması ilə bu məbləğ 1.42 milyard dollara endirildi və şirkət işçi qüvvəsinin 10%-ni, yəni təxminən 140 nəfəri işdən çıxartdı. 2024-cü ilin əvvəlində Amazon və iRobot arasındakı razılaşma 'həddindən artıq və qeyri-mütənasib' tənzimləyici təzyiqlər səbəbilə ləğv edildi. Bu hadisədən üç ay sonra iRobot-un həmtəsisçisi və uzunmüddətli CEO-su Kolin Angel vəzifəsindən istefa verdi və onun yerinə Qari Koen təyin olundu.

O vaxtdan bəri şirkət bir neçə dəfə ixtisarlar həyata keçirib. Son ixtisarlar 2024-cü ilin noyabrında baş verib. Şirkətin gələcəkdəki taleyi qeyri-müəyyən olaraq qalır və bu, robot texnologiyaları sahəsində bir zamanlar lider olan iRobot-un gələcəkdəki mövqeyinə dair ciddi suallar doğurur.