Ay və Mars kimi aşağı cazibə qüvvəsinə malik səthlərdə roverlərin hərəkət problemlərinin həlli istiqamətində yeni bir elmi tədqiqat aparılıb. ABŞ-ın Viskonsin-Madison Universitetinin mühəndisləri, NASA-nın Spirit roverinin Marsda quma ilişərək missiyasını dayandırması kimi problemlərin səbəbini araşdıraraq, bu sahədə mühüm nəticələr əldə ediblər.

Tədqiqatçılar bildiriblər ki, Ay və Marsdakı zəif cazibə qüvvəsi təkcə roverlərin hərəkətinə deyil, həm də onların üzərində hərəkət etdiyi səthlərin xüsusiyyətlərinə təsir göstərir. Yer üzündə qum və digər yumşaq səthlər daha sabit olduğu halda, aşağı cazibə qüvvəsi ilə bu cür səthlər Ay və Marsda daha az dayanıqlı olur.

Mühəndis Dan Negrutun rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu, “Journal of Field Robotics” jurnalında dərc olunan məqalələrində bu mövzunu ətraflı şəkildə açıqlayıblar. Onlar qeyd ediblər ki, Yer üzündə roverlərin daha yüngül modellərini test etmək, onların Ay və Marsdakı real şəraitdə necə davranacağını tam əks etdirmir.

Bu problemi daha yaxşı anlamaq üçün tədqiqatçılar "Chrono" adlı fizika əsaslı bir simulyasiya hazırlayıblar. Bu simulyasiya vasitəsilə roverlərin müxtəlif səthlərdə necə hərəkət etdiyini öyrənmək mümkün olub. NASA-nın VIPER (Volatiles Investigating Polar Exploration Rover) layihəsi üzərində işləyərkən, tədqiqatçılar Yer üzündə aparılan testlərin nəticələrinin Ayda əldə ediləcək real nəticələrdən fərqli olduğunu aşkar ediblər.

Tədqiqatda roverlərin təkcə çəkisinin deyil, həm də səthlərin cazibə qüvvəsi altında necə davrandığının nəzərə alınmasının vacibliyi vurğulanıb. Bu yanaşma ilə, mühəndislər simulyasiya və Yer üzündə testlərdən əldə edilən məlumatları birləşdirərək daha real nəticələrə nail olublar.

"Chrono" proqram təminatı açıq mənbəli və pulsuz olaraq bütün dünyada istifadəyə təqdim edilib. NASA və ABŞ Ordusu kimi qurumlar bu proqramdan mürəkkəb mexaniki sistemlərin modelləşdirilməsi üçün istifadə edirlər. Tədqiqatçılar bildiriblər ki, bu proqram Ay və Mars kimi aşağı cazibə qüvvəsinə malik mühitlərdə qazıntı, torpaq işləri və digər fəaliyyətlərin modelləşdirilməsi üçün də istifadə edilə bilər.

Bu tədqiqatın nəticələri, yalnız VIPER layihəsinə deyil, həm də Ay, Mars və digər səma cisimlərində istifadə ediləcək hər cür rover dizaynına tətbiq edilə bilər. Tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, fizika əsaslı terramekanika modellərinə əsaslanmaq, gələcəkdə rover və landerlərin dizaynında daha dəqiq nəticələr əldə etmək üçün əsasdır.