Elm adamları Ryugu və Bennu adlı asteroidlərin eyni valideyn cisimdən gəldiyini təsdiqləyiblər. Bu sensasion kəşf, Cənub-Qərb Araşdırma İnstitutunun (SwRI) alimləri tərəfindən aparılan araşdırmaya əsaslanır. Araşdırmada, Ryugu və Bennu asteroidlərinin nümunələrinin spektral məlumatları, James Webb Kosmik Teleskopu vasitəsilə əldə edilən əsas kəmər asteroidi Polana-nın spektral məlumatları ilə müqayisə edilib və onların bir-birinə çox oxşadığı aşkar edilib.

2020-ci ildə Yaponiyanın Aerokosmik Tədqiqatlar Agentliyinin (JAXA) Hayabusa2 kosmik aparatı Ryugu asteroidindən nümunələri Yerə qaytararaq əsas missiyasını tamamladı. 2023-cü ildə isə NASA-nın OSIRIS-REx aparatı Bennu asteroidindən nümunələr gətirərək öz missiyasını uğurla başa vurdu. Dünyanın müxtəlif laboratoriyalarında bu nümunələr üzərində tədqiqatlar aparılır və bir sıra maraqlı nəticələr əldə olunub.

Ryugu nümunəsi urasil (RNA-nın əsas nukleotidlərindən biri) ehtiva edirdi. Bu kəşf, asteroidlərin həyat üçün zəruri olan xammalın Yerə çatdırılmasında rol oynaya biləcəyini göstərir. Bennu nümunəsində isə gözlənilməz fosfat birləşmələri aşkar edilib ki, bu da onun qədim okeana malik kiçik bir cisimdən ayrılmış ola biləcəyini göstərir.

Yeni araşdırma The Planetary Science Journal jurnalında dərc olunub. Araşdırmanın adı "JWST Spectroscopy of (142) Polana: Connection to NEAs (101955) Bennu and (162173) Ryugu" olaraq qeyd edilib. Araşdırmanın baş müəllifi Dr. Anicia Arredondo, Cənub-Qərb Araşdırma İnstitutundan alimdir. Araşdırma nəticəsində Bennu və Ryugu asteroidlərinin Mars və Yupiter arasında yerləşən əsas asteroid kəmərindəki Polana toqquşma ailəsindən gəldiyi sübut olunub. Bu təsdiq yalnız laboratoriya tədqiqatları ilə deyil, həm də James Webb Kosmik Teleskopunun (JWST) orta və yaxın infraqırmızı spektral məlumatları ilə əldə edilib.

"Biz JWST-nin Yaxın İnfraqırmızı Spektrografı və Orta İnfraqırmızı Aləti vasitəsilə Polana ailəsinin valideyn cismi olan (142) Polananın spektrlərini təqdim edirik və bu məlumatları Yerə yaxın Bennu və Ryugu asteroidlərinin məlumatları ilə müqayisə edirik," deyə alimlər bildirir. "Spektral xüsusiyyətlərin oxşarlığı Polana, Bennu və Ryugu asteroidlərinin eyni valideyn cisimdən gəldiyini təsdiqləyir."

Polana, Ryugu və Bennu ilə müqayisədə daha böyükdür. Polananın diametri təxminən 55 km, Bennunun diametri 500 metr, Ryugunun isə 850 metrdir. Polana çox qaranlıqdır və onun albedosu (işıq əks etdirmə qabiliyyəti) cəmi 0.045-dir. O, F tipli karbonlu asteroidlər qrupuna aiddir.

Alimlər hesab edirlər ki, Polananın yaranmasına səbəb olan toqquşmadan sonra Ryugu və Bennu, Yupiterin güclü cazibə qüvvəsi ilə orbitlərindən uzaqlaşdırılıb və Günəşə daha yaxın yerlərə köçüb. Nəticədə, bu iki kiçik asteroid Günəşin radiasiyası və hissəciklərindən daha çox təsirlənib.

"Polana, Bennu və Ryugu, toqquşmadan sonra günəş sistemində öz yollarını keçmişdilər," deyə SwRI-dən Dr. Tracy Becker bildirir. "Bennu və Ryugu indi Polanadan daha yaxın məsafələrdə yerləşir, buna görə onların səthləri Günəş radiasiyasından və hissəciklərdən daha çox təsirlənmiş ola bilər."

Spektral xüsusiyyətlərdə bəzi fərqlər mövcuddur. Xüsusilə 2.7 mikrometr xüsusiyyəti ətrafında fərqlər müşahidə olunur. Bu xüsusiyyət hidratlanmış minerallar (su ehtiva edən minerallar) haqqında məlumat verir və asteroidin istilik və su ilə dəyişmə tarixini göstərir. "Polana ilə Ryugu arasındakı fərqlər Bennu ilə Polana arasındakı fərqlərdən daha çox nəzərə çarpır," deyə alimlər bildirir. "Bu fərqlərin səbəbi qeyri-müəyyəndir, lakin ilkin planetesimalda yerləşmə və ya kosmik hava şəraitinin təsirləri ilə əlaqəli ola bilər."

Araşdırmanın müəllifləri qeyd edirlər ki, Bennu və Ryugu arasındakı fərqlər onların müxtəlif valideyn cisimlərdən gəldiyini sübut etmir. Onların fikrincə, bu fərqlər valideyn cismin qismən dehidrasiyası ilə izah oluna bilər. "Bennu səth materialından, Ryugu isə daxili materialdan gəlibsə, valideyn cisimdəki toqquşma müxtəlif sıxılma təbəqələri yarada bilərdi ki, bu da onların müxtəlif makroporozitlərə və hidratlanma səviyyələrinə malik olmasına səbəb ola bilər," deyə alimlər izah edir.

Araşdırmanın nəticələrində alimlər, bəzi fərqlərə baxmayaraq, Ryugu, Bennu və Polananın eyni valideyn cisimdən gəldiyinə əmin olduqlarını bildirirlər. "NIR və MIR spektral xüsusiyyətlərinin oxşarlığı, Bennu və Ryugunun Polana ailəsindən gəldiyini təsdiqləyir," deyə alimlər yazır.

Araşdırmanın bəzi bölgələri daha yaxşı başa düşmək üçün əlavə tədqiqatlara ehtiyac duyur. "Bennu və Ryugudan qaytarılan nümunələrin analizi davam edir," deyə müəlliflər qeyd edir. "Gələcək tədqiqatlar, səth proseslərinin NIR və MIR spektrlərində necə ortaya çıxdığını daha yaxşı başa düşməyə kömək edəcək."

Bu araşdırma, günəş sistemimizin tarixi haqqında daha çox məlumat əldə etmək üçün mühüm bir addımdır.