Santorini Vulkanının Tarixi

Santorini adası, Yunanıstanın Egey dənizində yerləşən, tarixi və təbii gözəllikləri ilə tanınan bir məkandır. Lakin bu adanın gözəl mənzərəsi qədimdə baş vermiş dəhşətli vulkan partlayışlarının nəticəsidir. Santorini vulkanının tarixi təxminən 650000 il əvvələ dayanır. Bu müddət ərzində vulkan azı beş böyük partlayışa səbəb olub. Ən məşhur partlayışlardan biri eramızdan əvvəl 1560-cı ildə baş verib və bu, Mino mədəniyyətinin süqutuna yol açıb.

Kameni Vulkanı: Təhlükənin Mərkəzi

Santorini vulkanının mərkəzində Kameni vulkanı yerləşir. Kameni vulkanı əsasən su altında olan bir struktura malikdir, yalnız Palea Kameni və Nea Kameni adlı iki zirvə suyun üzərində görünür. 726-cı ildə bu vulkanın baş vermiş partlayışı əfsanəvi dərəcədə güclü idi. Alimlər bu partlayışın gücünü əvvəllər düşündüklərindən daha böyük olduğunu müəyyən ediblər. Ən azı 100 milyard kub metr lava, kül və qızmış qayalar Kameni vulkanından püskürüb və partlayışın miqyası 2022-ci ildəki Hunga Tonga–Hunga Ha‘apai vulkanının partlayışı ilə müqayisə edilir.

Alimlərin Yeni Araşdırması

"Nature Geoscience" jurnalında dərc edilən yeni araşdırmaya əsasən, Kameni vulkanının gələcəkdə daha güclü partlayışlara səbəb ola biləcəyi ehtimal edilir. Araşdırmanı aparan Hamburg Universitetindən geofizik Jonas Preine qeyd edir ki, bu cür partlayışın bu gün baş verməsi ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Lakin Preine əlavə edir ki, Santorini kalderasında yaxın zamanda böyük partlayışın baş vermə ehtimalı aşağıdır və hazırda belə bir əlamət görünmür.

İnsanlara Təsiri

Santorini vulkanının mümkün partlayışı adada yaşayan 15000 insan və hər il ora səfər edən 2 milyon turist üçün böyük təhlükə yarada bilər. Vulkanoloq David Pyle qeyd edir ki, bu araşdırma orta və böyük partlayışların daha çox ehtimal oluna biləcəyini göstərir. Lakin bu, hazırda Egey dənizi bölgəsində yaşayanlar üçün panikaya səbəb olmamalıdır.

Nəticə

Santorini vulkanı alimlər tərəfindən diqqətlə izlənilir. Vulkanoloq Isobel Yeo vurğulayır ki, bu vulkanın riskləri ciddi şəkildə nəzərə alınır və hər hansı narahatlıq əlamətləri erkən mərhələdə aşkar edilərək xəbərdarlıq edilir. Santorini vulkanı, vulkanologiyanın inkişafında mühüm rol oynayan bir araşdırma mərkəzi olaraq qalır. Alimlər vulkanın tarixi partlayışlarını araşdırmaqla gələcəkdə baş verə biləcək təhlükələri daha yaxşı anlamağa çalışırlar. Bu tədqiqatlar, yalnız Santorini adası üçün deyil, dünya üzrə digər sualtı vulkanlar üçün də böyük əhəmiyyət daşıyır.