Elm adamları SN2021yfj adlanan yeni bir supernova üzərində araşdırmalar apararaq ulduzların təkamül prosesinə dair əhəmiyyətli nəticələr əldə ediblər. Bu supernova, silisium, kükürd və arqon kimi ağır elementləri ehtiva etməsi ilə digər supernovalardan fərqlənir. Bu xüsusiyyətlər ulduzların daxili quruluşu ilə bağlı mövcud nəzəriyyələrə yeni perspektivlər gətirib.

SN2021yfj-nin Xüsusiyyətləri

Supernova ilə bağlı aparılan müşahidələr göstərir ki, bu ulduz partlamadan əvvəl xarici hidrogen, helium və karbon qatlarını itirib. Bu itki, ulduzun daxili qatlarının – əsasən silisium və kükürd ilə zəngin olan qatların – üzə çıxmasına şərait yaradıb. Şimal-Qərb Universitetindən astrofiziklər bu kəşfi analiz edərək ulduzun "skeletə qədər soyulmuş" vəziyyətdə olduğunu müəyyən ediblər. Araşdırmanın rəhbəri Steve Schulze, "Bu, ulduzların daxili quruluşunu birbaşa müşahidə etmək üçün əvəzolunmaz imkan yaradır," deyə qeyd edib.

Mövcud Nəzəriyyələrə Yenidən Baxış

Adətən böyük kütləli ulduzlar partladıqda, onların spektrlərində hidrogen və helium kimi yüngül elementlər görünür. Lakin SN2021yfj-nin spektri daha ağır elementlər – silisium, kükürd və arqon ilə doludur. Bu fakt mövcud nəzəriyyələrin bəzi hallarda ulduzların təkamül proseslərini tam əhatə etmədiyini göstərir. Şimal-Qərb Universitetindən Adam Miller, "Bu partlayış, bizim ulduzların necə təkamül etdiyinə dair dar çərçivəli baxışlarımızı dəyişir. Təbiətdə daha ekzotik yolların olduğunu göstərir," deyə bildirib.

Partlayışın Səbəbləri və Gələcək Perspektivlər

SN2021yfj-nin yaranma səbəbləri alimlər arasında müzakirə mövzusudur. Ehtimallara görə, ulduzun partlamadan əvvəl digər bir ulduzla qarşılıqlı əlaqədə olması, güclü ulduz küləkləri və ya əvvəlki partlayışlar bu vəziyyəti yarada bilər. Ən çox ehtimal edilən səbəb isə ulduzun öz daxili prosesləri nəticəsində "özünü məhv etməsi"dir. Bu prosesdə daxili enerji buraxılışları xarici qatların atılmasına səbəb olub.

SN2021yfj supernovası alimlərə ulduzların həyat dövrünü daha dəqiq modelləşdirmək üçün yeni tədqiqat imkanları açır. Adam Miller qeyd edib ki, "Bu ulduz, daha nadir supernovaların aşkar edilməsinin nə qədər vacib olduğunu göstərir. Beləliklə, onların necə formalaşdığını daha yaxşı başa düşəcəyik."