Sosial Şəbəkə Asılılığı: Həqiqət Nədir?

Sosial şəbəkələrdə asılılıq və vərdiş arasındakı fərq uzun müddətdir müzakirə mövzusudur. ABŞ-da aparılan bir araşdırma, Instagram istifadəçiləri arasında bu mövzunu analiz edərək, əksər hallarda 'asılılıq' anlayışının vərdişlə qarışdırıldığını ortaya qoyub. Araşdırmaya görə, istifadəçilərin yalnız 2%-i həqiqətən asılılıq simptomları göstərir.

Araşdırmanın Əsas Faktları

Kaliforniya Texnologiya İnstitutundan neyroelmi araşdırmaçı Ian Anderson və Cənubi Kaliforniya Universitetindən psixoloq Wendy Wood, 1204 Instagram istifadəçisi üzərində apardıqları araşdırmada maraqlı nəticələr əldə ediblər. İştirakçıların 18%-i özlərini sosial şəbəkələrdən asılı hesab etsə də, yalnız 5%-i klinik olaraq bu problemin olduğunu düşünür. Real simptomlar isə cəmi 2%-də müşahidə olunub.

Anderson bu nəticələrə əsaslanaraq deyir: 'Rəqəmsal asılılıq bir mifdir. İnsanlar sadəcə zərərli vərdişlərə malikdirlər və bu, düzəldilə bilər.' Araşdırmada 5000-dən çox elmi məqalə təhlil edilib və 'asılılıq' termininin həddindən artıq istifadə edildiyi, 'vərdiş' anlayışının isə çox az müzakirə olunduğu müəyyən edilib.

İnsanların Davranışlarına Təsiri

Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, 'asılılıq' termini istifadəçilərdə günahkarlıq hissi və kontrolsuzluq təəssüratı yaradır. Lakin əksər hallarda bu, sadəcə vərdişlərdən qaynaqlanır. Məsələn, istifadəçilər tez-tez bildirişləri yoxlamaq, avtomatik olaraq paylaşım etmək və reaksiyalar vermək kimi davranışlar nümayiş etdirirlər.

Ekspert Tövsiyələri

Anderson və Wood, sosial şəbəkələrin həddindən artıq istifadəsinin qarşısını almaq üçün bir sıra praktiki tövsiyələr təqdim edirlər:

• Bildirişləri dayandırmaq.
• Telefonu göz önündən uzaqlaşdırmaq.
• Sosial şəbəkələrə alternativ fəaliyyətlər tapmaq.

Tədqiqatçılar əlavə edirlər ki, sosial şəbəkələrin istifadəsi həm müsbət, həm də mənfi təsirlər göstərə bilər. Məsələn, bəzi insanlar bu platformalar vasitəsilə tənhalıq hissini azalda və sosial əlaqələrini gücləndirə bilərlər. Digərləri isə bu vərdişlər nəticəsində daha çox təcrid olunma və yuxu pozğunluğu kimi problemlərlə üzləşə bilərlər.

Nəticə

Araşdırma göstərir ki, sosial şəbəkələrdən həddindən artıq istifadə edən insanların böyük əksəriyyəti klinik asılılıq yaşamır. Bu, istifadəçilər üçün müsbət xəbərdir: vərdişlərin dəyişdirilməsi ilə daha sağlam davranış modelləri qurmaq mümkündür.