Şotlandiyanın şimalında iyulun 3-də baş verən meteorit partlayışından sonra alimlər və ictimaiyyət üzvləri meteorit parçalarını tapmaq üçün birgə səylər göstərirlər. Parçaların düşmə bölgəsi Loch Treig və Lochaber bölgələrində yerləşir. Meteorit partlayışı göy üzündə parlaq sarı işıq yaradan görüntülərlə sosial mediada yayımlanıb.

Meteoritlərin əhəmiyyəti və axtarışın məqsədi

Meteoritlər kosmosdan gələn və planetlərin səthinə düşən daşlardır. Alimlər bu daşların Günəş sisteminin erkən tarixi haqqında mühüm məlumatlar daşıdığını bildirirlər. Professor Luke Daly, Glazqo Universitetində planetar geoloq, meteoritləri "erkən Günəş sisteminin zaman kapsulları" adlandırır.

"Bu parçalar Günəş sistemimizin necə formalaşdığını və inkişaf etdiyini öyrənmək üçün böyük bir imkan təqdim edir," - deyə Daly qeyd edib.

Axtarış bölgələri və çətinliklər

UK Fireball Alliance meteoritin trayektoriyasını izləyərək parçaların Lochaber bölgəsində müxtəlif yerlərə düşdüyünü təxmin edir. Stob Coire, Easain və Chno Dearg bölgəsində kiçik parçalar (100 qramadək), Ben Alder bölgəsində isə daha böyük parçalar (10 kiloqrama qədər) düşmüş ola bilər.

Professor Daly və Dr Aine O'Brien rəhbərliyi ilə 14 könüllü Ben Alder bölgəsində meteorit axtarışına qatıldı. Lakin pis hava şəraiti axtarışı yarımçıq qoymağa səbəb oldu. Dr O'Brien meteoritlərin xüsusiyyətlərini izah edərək onların "qara, şüşəvari və parlaq" olduğunu, həmçinin ölçülərinə görə ağır olduğunu qeyd edib.

İctimaiyyətin rolu və tövsiyələr

Alimlər təbiət həvəskarlarını meteorit parçalarını tapmağa kömək etməyə çağırır. Tapılan parçaların GPS koordinatlarını qeyd etmək və fotoşəkillərini çəkmək tövsiyə olunur. Kiçik parçalar birbaşa toxunulmamalı, alüminium folqa və ya təmiz paketdə saxlanmalıdır. Böyük parçalar isə yalnız GPS koordinatları ilə işarələnməlidir.

"Bu parçalar atmosferlə təmasda olduqca tez dəyişir və tərkibləri haqqında məlumat azala bilər. Ona görə də vaxtımız məhduddur," - deyə Daly bildirib.

Tarixi meteoritlər və nümunələr

UK Fireball Alliance komandası 2021-ci ildə Winchcombe meteoritinin ən böyük tam parçasını tapmışdı. Bu, son 30 ildə Böyük Britaniyada tapılan ilk meteorit idi. Şotlandiyada isə sonuncu dəfə meteorit 1917-ci ildə Strathmore bölgəsində tapılmışdı.

Meteoritlərin növləri

• Asteroid: Mars və Yupiter arasında yerləşən böyük daş parçaları.
• Komet: Buz və digər birləşmələrlə örtülü daşlar.
• Meteor: Atmosferdə yanarkən yaranan işıq parıltısı.
• Meteorit: Yer səthinə düşən meteoroid parçaları.

İctimaiyyətin dəstəyilə bu meteorit parçalarının tapılması erkən Günəş sistemi haqqında daha çox məlumat əldə etmək üçün nadir bir imkan təqdim edir.