SpaceX-in Starship Raketinin Uçuşu Yenidən Təxirə Salındı

SpaceX şirkəti bazar günü planlaşdırılan Starship megaraketinin sınaq uçuşunu, 15 dəqiqə qalmış texniki problemləri aradan qaldırmaq üçün dayandırıb. Bu, Elon Musk-ın rəhbərlik etdiyi SpaceX-in son dövrlərdə yaşadığı bir sıra uğursuzluqlardan yalnız biridir.

Starship, dünyanın ən böyük və ən güclü raketi kimi təsvir olunur və Musk-ın Marsı kolonizasiya etmək xəyallarında mərkəzi yer tutur. Bununla yanaşı, NASA da bu raketdən Amerikalıların Aya qayıdışı üçün istifadə etməyi planlaşdırır. Lakin raketin yuxarı mərhələsi, 2025-ci ildə keçirilən üç əvvəlki sınaq uçuşlarının hamısında partlayıb.

SpaceX-in Starbase (Texas ştatının cənubunda yerləşən baza) mərkəzində yerli vaxtla saat 18:30-da (GMT ilə 23:30) start götürməsi planlaşdırılan uçuş, təxminən 15 dəqiqə qalmış ləğv edildi. Şirkət bu qərarı "yer sistemlərindəki problemi aradan qaldırmaq üçün" verdiyini açıqlayıb.

"Bugünkü Starship-in onuncu uçuşundan imtina edirik. Problem həll olunana qədər gözləyəcəyik," deyə SpaceX "X" sosial şəbəkəsində qeyd edib. Şirkət yeni uçuş tarixi barədə məlumat verməsə də, veb-saytında yerləşdirilən geri sayım saatı uçuşun bazar ertəsi axşam yenidən cəhd ediləcəyini göstərirdi. Starbase yaxınlığındakı yol bağlanmaları isə bazar ertəsi və çərşənbə axşamı günləri üçün potensial cəhdlərə hazırlıq işarəsi idi.

Bu dəfəki missiya raketin yuxarı mərhələsinin bir sıra sınaqlardan keçməsini nəzərdə tuturdu, lakin aşağı mərhələ Hind Okeanına eniş etməli idi.

Starship-in əvvəlki uğursuzluqları arasında iki test zamanı Karib dənizi adalarına qalıqların səpələnməsi və bir test zamanı raketin kosmosa çatdıqdan sonra parçalanması var. İyunda isə yuxarı mərhələ "statik atəş" testi zamanı yerindəcə partlamışdı. 123 metr uzunluğundakı raket tamamilə təkrar istifadə edilə bilən bir sistem kimi dizayn edilib, lakin şirkət hələ ki, yuxarı mərhələnin yükü orbitə çatdırmasını və ya eniş yerinə qayıtmasını təmin edə bilməyib.

SpaceX-in "tez uğursuz ol, tez öyrən" fəlsəfəsi şirkətin Falcon raket ailəsi ilə qlobal liderliyini təmin edib. Lakin Starship ilə yaşanan uğursuzluqlar bu fəlsəfənin ən böyük raketdə təkrarlana biləcəyi ilə bağlı suallar doğurur.

Kosmos analitiki Dallas Kasaboski, AFP-yə müsahibəsində, "Bu missiyaya böyük təzyiq var. Çoxlu sınaqlar keçirilib, lakin raket hələ etibarlı olduğunu sübut etməyib," deyib. Digər mütəxəssislər isə Starship-in hələ orbitə yük çatdıra bilməməsi ilə bağlı daha sərt fikirlər səsləndiriblər.

SpaceX, ətraf mühit qruplarının tənqidlərinə baxmayaraq, uçuşların tezliyini artırmağa davam edir. Şirkətin gələcəyi Starship sisteminə bağlıdır və hazırkı raketlərin bu sistemlə əvəzlənməsi planlaşdırılır. Lakin texniki maneələr və sistemin tam istifadəyə yararlı olması üçün hələ görüləcək çox iş var.