Starcloud startapı: Kosmosda Süni İntellekt İnqilabı Necə Başlayır?

Starcloud-un İlk Addımı: Kosmosda Süni İntellekt Təlimi

2025-ci ilin dekabrında ABŞ-ın Sietl şəhərində yerləşən Starcloud startapı, kosmosda süni intellekt təlim edən ilk peykini — Starcloud-1-i uğurla işə saldı. SpaceX-in Falcon 9 raketi ilə orbitə buraxılan bu 130 kiloqramlıq peyk, Nvidia H100 çipi ilə təchiz olunub və kosmosun sərt radiasiya mühitində süni intellekt məlumatlarını emal etməyi bacardı.

Starcloud-1-in ən böyük uğuru, William Shakespeare-in əsərləri üzərində təlim keçmiş NanoGPT adlı modelin yaradılması oldu. Modelin ilk cavabı, bir qədər poetik də olsa, kosmosda süni intellektin potensialını göstərməklə diqqət çəkdi: "They can it like you from me speak." Daha sonra, Google-un açıq mənbəli Gemma modeli ilə təlim aparıldı və bu modelin ilk cavabı daha maraqlı oldu: "Greetings, Earthlings! Yəni, mən sizi mavi və yaşılın maraqlı kolleksiyası kimi görürəm."

Kosmik Məlumat Mərkəzləri: Yeni Dövrün Texnologiyası

Starcloud-un CEO-su Filip Conston (Philip Johnston) bildirib ki, şirkət kosmik məlumat mərkəzləri vasitəsilə enerjiyə qənaət edən və daha sürətli məlumat emalı təklif etməyi planlaşdırır. Şirkət artıq Denverdə yerləşən Crusoe Cloud ilə əməkdaşlıq müqaviləsi bağlayıb. Bu modeldə Starcloud, enerji, soyutma və bağlantı təmin edən peyk “qutuları” təqdim edir, tərəfdaşlar isə çip texnologiyasını idarə edirlər.

Constonun dediyinə görə, 2032-ci ildə Starcloud 10 gigavat enerji təmin etmək üzrə müqavilə bağlamağı planlaşdırır. Bu, 5 il ərzində 13.1 milyard dollarlıq gəlir deməkdir (təxminən 22.3 milyard manat).

Gələcək Planlar: Daha Böyük Peyklər və Daha Çox Güc

Starcloud-un növbəti addımı Starcloud-2 peykini 2026-cı ilin oktyabrında orbitə çıxarmaqdır. Bu peyk, əvvəlkindən 100 dəfə daha çox enerji istehsal edəcək və bir neçə Nvidia H100 çipi ilə yanaşı, daha inkişaf etmiş Blackwell B200 çipini də daşıyacaq. Şirkət, gələcəkdə on minlərlə peykdən ibarət nəhəng bir konstellasiya qurmağı planlaşdırır. Bu peyklər lazer bağlantıları vasitəsilə bir-biri ilə məlumat ötürəcək.

"Biz bu texnologiyanı Ay orbitinə və ya Lagrange nöqtələrinə də tətbiq etməyi düşünürük," deyə Conston əlavə edib.

Rəqabət və Perspektivlər

Starcloud-un uğurları, SpaceX və Google kimi texnologiya nəhənglərinin diqqətini çəkib. Google-un 2027-ci ilə planlaşdırdığı "Project Suncatcher" layihəsi belə, Starcloud-un hazırda həyata keçirdiyi texnologiyadan daha az güclü olacaq. Conston, bu üstünlüyün Starcloud-u potensial tərəfdaş və ya hətta rəqiblər üçün cazibədar bir oyunçuya çevirdiyini vurğulayıb.

"Biz artıq 34 milyon dollar (təxminən 57.8 milyon manat) investisiya cəlb etmişik və növbəti iki buraxılış üçün maliyyə təminatımız var," deyə Conston bildirib. Şirkət, 2026-cı ilin ilk yarısında əlavə maliyyə raundu keçirməyi planlaşdırır.

Starcloud-un kosmik məlumat mərkəzləri, süni intellektin inkişafı üçün yeni bir epoxa açır. Bu texnologiya, yalnız kosmosda deyil, həm də yer üzündə insan həyatını dəyişdirmək potensialına malikdir.