Supernova Hipotezi: İnsan Təkamülünə Təsir

Əsas Məsələ

Supernova partlayışları – ulduzların son mərhələdə partlaması – Yer kürəsinin keçmiş iqliminə təsir edərək qlobal soyuma yaratmış və homininlərin (insanların qədim əcdadları) təkamülünə dolayısı ilə təsir etmiş ola bilər. Bu nəzəriyyə Francis Thackeray tərəfindən irəli sürülmüşdür.

Fon

Əvvəllər Plio-Pleistosen dövründə baş verən qlobal soyuma okean axınlarındakı dəyişikliklərlə izah edilirdi. Lakin Thackeray, bu dövrdə supernova partlayışlarının qalıqlarından yaranan kosmik şüaların qlobal soyuma ilə əlaqəli ola biləcəyini düşünür.

Əsas Faktlar

Supernova partlayışları nəticəsində Fe-60 izotopu kimi kimyəvi elementlər yaranır. Bu izotopların dəniz yataqlarında, xüsusilə Hind okeanının şərq hissəsində aşkar edilməsi onun 3 milyon ilə 2.6 milyon il əvvəl Yer kürəsinə təsir etdiyini göstərir. Fe-60 izotopunun miqdarı həmin dövrdə artmış və qlobal soyuma ilə əlaqələndirilmişdir.

Kosmik şüalar Yer kürəsinin ozon qatını zəiflədə bilərdi. Bu, bulud örtüyünün artmasına və qlobal iqlim dəyişikliyinə səbəb ola bilərdi. Bu dəyişiklik bitki örtüyünə və ondan asılı olan heyvan populyasiyalarına təsir edərək ekosistemləri dəyişmiş ola bilər.

Yeni Təkamül Nəzəriyyələri

Thackeray, homininlərin genetik mutasiyalarının kosmik şüalarla əlaqəli ola biləcəyini iddia edir. Məsələn, Australopithecus cinsinə aid olan Taung Uşağı fosili Plio-Pleistosen dövrünün iqlim dəyişikliklərindən təsirlənmiş populyasiyaların nümunəsi ola bilər. Həmçinin, Homo cinsinin meydana gəlməsi həmin dövrdəki iqlim dəyişikliyinə bağlı ola bilər.

Nəticə

Supernova nəzəriyyəsi yalnız qlobal iqlim dəyişikliyini izah etmir, həm də insan təkamülünün dinamik kainatımızla əlaqəsini göstərir. Kosmik şüaların genetik mutasiyalar yaratma potensialı, müxtəlif növlərin yaranma və yox olma sürətini dəyişə bilər. Bu nəzəriyyə, insanın və digər canlıların təkamül tarixini daha geniş bir perspektivdən nəzərdən keçirməyə imkan verir.