TRAPPIST-1e: Ümidlər və Şübhələr

TRAPPIST-1e planetinin atmosferi ilə bağlı yeni tədqiqatlar alimləri çaşqın vəziyyətdə qoyub. Bu planet, TRAPPIST-1 ulduzu ətrafında dövr edən yeddi Yer ölçülü planetdən biridir və onun "həyat üçün uyğun zona"da yerləşməsi uzun müddət ümidlər doğurub. Lakin son müşahidələr göstərir ki, bu planetdə atmosfer olmaya bilər.

İlk Müşahidələr və Yanıldıcı Siqnallar

James Webb Kosmik Teleskopunun (JWST) ilkin müşahidələri TRAPPIST-1e-də metan izləri aşkar etmişdi. Yer kürəsində metan, adətən, canlı orqanizmlərin fəaliyyəti ilə əlaqələndirilir. Lakin alimlər indi bu siqnalların ulduzun öz atmosferindən qaynaqlandığını düşünürlər. Arizona Universitetinin tədqiqatçısı Sukrit Ranjan bildirir: 'Əldə etdiyimiz siqnalların ulduzdan gəldiyini ehtimal edirik. Amma bu, planetin atmosferinin mövcud olmadığını tam sübut etmir.'

Metanın Qısaömürlülüyü

Alimlər TRAPPIST-1e-də metanın davamlılığını kompüter modelləri ilə təhlil ediblər. Nəticələr göstərir ki, bu planetdə metan, Saturnun peyki Titanla müqayisədə çox daha sürətlə parçalanır. Titanın atmosferində metan 10 milyon ildən 100 milyon ilə qədər mövcud ola bildiyi halda, TRAPPIST-1e-də bu müddət cəmi 200000 il ola bilər. Bu, planetin metanla zəngin bir mühitdə olması ehtimalını azaldır.

Daha Dəqiq Müşahidələrə Ehtiyac

TRAPPIST-1e-nin atmosferinin olub-olmadığını dəqiqləşdirmək üçün daha çox məlumat tələb olunur. NASA-nın 2026-cı ildə buraxmağı planlaşdırdığı Pandora missiyası bu məsələyə aydınlıq gətirə bilər. Bundan əlavə, alimlər TRAPPIST-1e və TRAPPIST-1b planetlərinin eyni vaxtda ulduzun qarşısından keçmə anını müşahidə etməyi planlaşdırırlar. Bu müşahidələr ulduzun siqnallarını planetin atmosferindən gələn siqnallardan ayırmağa kömək edəcək.

Ümidlər Hələ Davam Edir

TRAPPIST-1e, atmosferə malik olduğu təqdirdə, həyat üçün uyğun bir mühit yarada bilər. Lakin JWST kimi cihazlar Yer ölçülü planetlərin atmosferlərini öyrənmək üçün həssaslığının sərhədlərində işləyir. Gələcəkdə daha inkişaf etmiş cihazlar bu planetin sirrini açmağa kömək edə bilər. Ranjan bu barədə deyir: 'Əsas sual budur: Atmosfer mövcuddurmu?'

TRAPPIST-1e, həyatın mövcud ola biləcəyi dünyalar arasında hələ də ən perspektivli namizədlərdən biri olaraq qalır. Lakin bu planetin sirrini açmaq üçün alimləri hələ uzun bir yol gözləyir.