İlk dəfə Uşaq Planetin Halqa Yaratması Aşkarlandı

Astronomlar ilk dəfə uşaq planetin yeni doğulmuş bir ulduz ətrafında tozlu disklərdə boşluqlar yaratdığını müşahidə ediblər. Bu planet, WISPIT-2b adlanır və bu kəşf planet astronomiyasına yeni bir baxış bucağı gətirir. Bu tapıntı, uşaq planetlərin necə formalaşdığı və böyüdüyü ilə bağlı uzun müddətdir davam edən nəzəriyyələri təsdiqləyir.

Proses Necə İşləyir?

Ulduzlar və planetlər mürəkkəb bir proseslə formalaşır. Əvvəlcə soyuq molekulyar buludun sıx bir hissəsi cazibə qüvvəsi ilə çökərək protostar adlanan ulduz toxumu əmələ gətirir. Buludun ətrafındakı material isə bu toxuma fırlanaraq disk halına gəlir və bu disk ulduzun böyüməsini təmin edir.

Nəticədə, protostar o qədər kütləvi olur ki, nüvəsində nüvə füzyonu baş verir. Bu zaman ulduz küləkləri diski uzaqlaşdırır və qalan material planetlər, asteroidlər və kometlər yaradır. Protoplanetlər bu disklərdə boşluqlar açır və bu boşluqlar ulduzun ətrafında halqalar kimi görünür.

WISPIT-2b: Yeni Kəşf

Araşdırma, TYC-5709-354-1 ulduzu ətrafında aparılıb. Bu ulduz, WISPIT-2 olaraq da tanınır və Yerdən təxminən 434 işıq ili məsafədə yerləşir. MagAO-X adlı bir adaptiv optik sistemdən istifadə edərək alimlər bu ulduzun ətrafındakı böyük bir boşluğu aşkar ediblər. Boşluqda isə WISPIT-2b adlı bir qaz nəhəngi planet tapılıb. Bu planetin Yupiterin kütləsindən beş dəfə böyük olduğu və ulduzdan 54 astronomik vahid məsafədə olduğu müəyyən edilib.

Kəşfin Əhəmiyyəti

Bu kəşf, Günəş sistemimizin də oxşar bir proseslə formalaşa biləcəyini göstərir. Araşdırma həm də planetlərin formalaşdığı disklərin hansı fiziki xüsusiyyətlərə malik olduğunu öyrənmək üçün unikal bir fürsət təqdim edir. Leiden Universitetindən Richelle van Capelleveen bildirib ki, "Bu sistem planet-formalaşma disklərinin necə işlədiyini daha yaxşı anlamaq üçün illərlə bir meyar olaraq qalacaq."

Nəticə

Bu mühüm kəşf Astronomiya sahəsində yeni bir mərhələni işarələyir. WISPIT-2b sistemi, ulduzların və planetlərin formalaşma prosesini anlamaq üçün gələcək tədqiqatlar üçün əsas mənbə olacaq. Kəşf haqqında daha ətraflı məlumat "The Astrophysical Journal Letters" jurnalında dərc edilib.