Valar Atomics: Nüvə Enerjisində Yeni Dövrün Başlanğıcı

Kaliforniya mərkəzli Valar Atomics şirkəti 17 noyabr saat 14:45-də sıfır güclü kritikliyə nail olduğunu elan etdi. Kritiklik, nüvə reaktorunda hər bir fisyon hadisəsinin zəncirvari reaksiyanı davam etdirmək üçün kifayət qədər neytron buraxdığı mərhələni ifadə edir. Bu nailiyyət, Valar Atomics və Los Alamos Milli Laboratoriyası (LANL) arasında əməkdaşlıq nəticəsində mümkün olub.

Tarixi Nailiyyət

Valar Atomics, sıfır güclü kritikliyə nail olan ilk nüvə startapı olmaqla yanaşı, ABŞ Enerji Departamentinin pilot proqramında iştirak edən şirkətlər arasında bu mərhələyə çatan ilk şirkət olduğunu iddia edir. Proqramın məqsədi 2026-cı ilin 4 iyul tarixinə qədər ən azı üç startapın kritikliyə çatmasını təmin etməkdir.

Şirkətin təsisçisi və baş direktoru İsayə Teylor bu nailiyyəti belə ifadə edib: 'Sıfır güclü kritiklik reaktorun ilk ürək döyüntüsüdür, fizikanın işlədiyinin sübutudur. Bu an Amerika nüvə mühəndisliyində sürət, miqyas və özəl sektor kapitalı ilə federal tərəfdaşlığın daha yaxın olduğu yeni dövrün başlanğıcını simvolizə edir.'

Kritiklik və Nüvə Enerjisinin Gələcəyi

Sıfır güclü kritiklik reaktorun enerji istehsalına hazır olduğu anlamına gəlmir. Bu mərhələ reaktor dizaynının doğruluğunu təsdiq edir, lakin enerji istehsalı üçün tələb olunan istiliyi yaratmır. Buna baxmayaraq, Valar Atomics-in bu nailiyyəti təsirli hesab olunur, çünki şirkət yalnız bu ilin əvvəlində fəaliyyətə başlayıb.

Şirkət, iyul ayına qədər tam işlək bir reaktor təqdim etməyi hədəfləyir. Bu məqsədə doğru irəliləyən Valar, ötən həftə 130 milyon dollar maliyyə vəsaiti əldə etdiyini və sentyabr ayında Yuta ştatında ilk reaktor sahəsinə start verdiyini açıqlayıb.

Sənayedə Dəyişikliklər və Tənqidlər

Valar Atomics-in NOVA nüvəsi üzərində apardığı kritiklik testləri LANL tərəfindən həyata keçirilib və şirkətin gələcək reaktorunun real şərtlərini model edərək dizaynı təsdiqləyib. Bu inkişaflar, ABŞ-da nüvə enerjisindəki böyük dəyişikliklərin nəticəsi olaraq ortaya çıxıb. Tramp administrasiyasının nüvə tənzimləmələri ilə bağlı sərəncamları bu sahədə sürətli inkişaf üçün şərait yaradıb.

Bununla belə, bəzi tənqidçilər təhlükəsizlik tənzimləmələrinin yumşaldılmasının uzunmüddətli perspektivdə mənfi təsirlər yarada biləcəyindən narahatdırlar. Bu dəyişikliklərin ABŞ nüvə sənayesinə necə təsir edəcəyi zamanla məlum olacaq.

Nüvə Enerjisində Ümidlər

Valar Atomics gələcəkdə NOVA nüvəsi üzərində daha çox kritiklik testləri keçirməyi planlaşdırır. Şirkət, ABŞ-ın nüvə enerjisində 'yenidən doğuş' dövrünü başlatdığını iddia edir. Bu dəyişikliklər sürətli inkişaf və özəl sektorun güclü iştirakı ilə yeni bir mərhələnin başlanğıcını göstərir.