Webb Teleskopu ilə Kainatın Dərinliklərinə Səyahət

James Webb Kosmik Teleskopu, cazibə linzalarını görüntüləyərək astronomiyanın sərhədlərini yenidən müəyyənləşdirir. Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) bu ayın 'Ayın Şəkli' proqramı çərçivəsində səkkiz cazibə linzalı qalaktikanın təsvirlərini yayımlayıb. Bu görüntülər kainatın erkən dövrünü, xüsusən də qalaktikaların necə formalaşıb inkişaf etdiyini öyrənmək üçün vacib ipucları verir.

Cazibə Linzalarının Sirri

Albert Eynşteynin Ümumi Nisbilik Nəzəriyyəsi ilə proqnozlaşdırılan cazibə linzaları, böyük cisimlərin məkan-zamanın əyriliyini dəyişməsindən yaranır. Bu fenomen, uzaqdakı qalaktikaların işığının əyilib böyüməsinə səbəb olur və astronomlara müşahidəsi çətin olan obyektləri öyrənmək imkanı yaradır. Webb Teleskopunun bu müşahidələri isə kainat tarixinin müxtəlif mərhələlərinə aid dəyərli məlumatlar təqdim edir.

COSMOS-Web Proqramı və Yeni Kəşflər

Webb-in Near-Infrared Camera (NIRCam) və Mid-Infrared Instrument (MIRI) cihazları vasitəsilə həyata keçirilən COSMOS-Web proqramı, 255 saatlıq müşahidələrlə 'Reionizasiya Erası'na aid qalaktikaları tədqiq etməyi hədəfləyib. Bu dövr, Böyük Partlayışdan təxminən 200 milyon—1 milyard il sonra baş verib və ilk ulduzlarla qalaktikaların neytral hidrogeni ionlaşdırdığı zaman olaraq tanınır.

Araşdırma zamanı 42000 qalaktika təhlil edilib və onların arasından 400-ü cazibə linzası ehtimalı olan namizədlər kimi seçilib. Ayın Şəkli olan səkkiz qalaktika isə xüsusi diqqətə layiqdir, çünki onlar linza və linzalanan qalaktikalar arasında geniş bir kosmik tarixi əhatə edir. Bu qalaktikaların işığı Böyük Partlayışdan 2.7 ilə 8.9 milyard il sonrası dövrə aiddir.

İnsanlıq üçün Nə Deməkdir?

Bu kəşflər yalnız astronomiyanın deyil, həm də insanlığın kainatdakı yerini başa düşmək baxımından önəmlidir. Webb Teleskopu, 'Kainatın Qaranlıq Çağları' adlanan və optik teleskoplarla müşahidəsi mümkün olmayan dövrlərə işıq salır. Beləliklə, qalaktikaların və ulduzların formalaşması prosesi haqqında ətraflı məlumat əldə edilir.

Cazibə linzalarının təqdim etdiyi möhtəşəm görüntülər, yalnız elm adamlarını deyil, kainatın sirrlərini öyrənmək istəyən hər bir insanı heyrətləndirir.