Alaknanda: Erkən Kainatda Spiral Möcüzə

NASA-nın James Webb Kosmik Teleskopu, Böyük Partlayışdan cəmi 1.5 milyard il sonra yaranmış nəhəng spiral qalaktika olan Alaknanda-nı aşkar edib. Bu qalaktika, kainatın ən erkən dövrlərində spiral formalı qalaktikaların mövcud olduğunu göstərən nadir bir tapıntıdır.

Alaknanda: Qədim və Mükəmməl Dizayn

Alaknanda qalaktikası, təxminən 32000 işıq ili genişliyindədir və müasir spiral qalaktikalara bənzəyir. Qalaktika, iki simmetrik spiral qola malikdir və bu qollar boyunca yeni doğulan ulduzların parlaq zəncirləri görünür. Alaknanda, 'grand-design' spiral qalaktika adlandırılır, çünki qolları düz və aydın şəkildə formalaşıb.

İnsanlıq Üçün Nə Deməkdir?

Alaknanda-nın kəşfi, astronomların qalaktikaların formalaşması ilə bağlı mövcud nəzəriyyələrini yenidən nəzərdən keçirməyə məcbur edir. 'Alaknanda, erkən kainatın gözləniləndən daha sürətli qalaktika quruluşuna malik olduğunu göstərir,' deyə araşdırmanın həmmüəllifi Yogesh Wadadekar bildirib. Qalaktika cəmi bir neçə yüz milyon il ərzində 10 milyard günəş kütləsi qədər ulduzları bir araya gətirərək spiral forma alıb.

Qravitasiya Linzalama və Webb Teleskopunun Rolu

Bu qalaktikanın detallı müşahidəsi, qravitasiya linzalama fenomeni sayəsində mümkün olub. Böyük bir qalaktika klasterinin cazibə qüvvəsi, Alaknanda-nın işığını gücləndirərək onu daha aydın göstərib. Webb teleskopunun güclü infraqırmızı müşahidə imkanları isə bu qədim qalaktikanın ulduzlarının yaşını və formalaşma sürətini təyin etməyə kömək edib.

Alaknanda-nın Ulduz Formalaşma Sürəti

Alaknanda, ildə təxminən 63 günəş kütləsi qədər yeni ulduz yaradır. Bu sürət, müasir Süd Yolu qalaktikasından dəfələrlə yüksəkdir. Ulduzların formalaşdığı bölgələrdəki parlaq qaz buludları, qalaktikanın aktiv ulduz formalaşma dövrünü təsdiqləyir.

Gələcək Araşdırmalar

Alaknanda-nın spiral qollarının necə sürətlə formalaşdığı hələ də tam anlaşılmayıb. Bəzi nəzəriyyələr, bu qolların qalaktika içindəki yavaş hərəkət edən sıxlıq dalğalarından yarandığını, digərləri isə yaxınlıqdakı kiçik qalaktikaların cazibə təsiri ilə formalaşdığını irəli sürür. Webb teleskopunun gələcək müşahidələri, qalaktikanın mərkəzindəki ulduz və qaz hərəkətini xəritələndirərək bu sirri aça bilər.

Alaknanda-nın kəşfi, kainatın erkən dövründə qalaktikaların formalaşması ilə bağlı nəzəriyyələrə yeni bir işıq salır və astronomiya sahəsində yeni araşdırmalar üçün üfüqlər açır.