Nəhəng Ulduzun Reaktiv Axınları Aşkarlandı

James Webb Kosmik Teleskopu, Süd Yolu qalaktikasının kənarında yerləşən nəhəng protoulduz S284p1-in iki istiqamətdə isti qaz axınları yaydığını aşkar edib. Bu protoulduz, Günəşdən 10 dəfə böyük kütləyə malikdir və hələ də böyüməkdədir. Reaktiv axınlar təxminən 8 işıq ili boyunca uzanır ki, bu da Günəş ilə onun ən yaxın ulduz qonşusu arasındakı məsafənin təxminən ikiqatıdır.

Kəşfin Əhəmiyyəti

Astronomlar bu fenomeni NASA, Avropa və Kanada kosmik agentliklərinin birgə layihəsi olan James Webb Kosmik Teleskopu vasitəsilə müşahidə ediblər. Alimlər uzun müddət kiçik ulduzların protostellar reaktiv axınlarını müşahidə etsələr də, bu cür nəhəng ulduzlardan çıxan reaktiv axınların çox nadir olduğunu vurğulayıblar. Bu, ulduzun ölçüsü ilə reaktiv axınlarının miqyası arasında bir əlaqə olduğunu göstərir.

Prosesin Mexanizmi

S284p1, Yer kürəsindən təxminən 15000 işıq ili uzaqlıqda yerləşir. Bu nəhəng ulduzun ətrafındakı qızdırılmış qaz, güclü maqnit sahələri tərəfindən istiqamətləndirilərək dar reaktiv axınlar şəklində ətrafdakı toz və qaz buludlarına yayılır. Bu reaktiv axınlar 180 dərəcə əks istiqamətlərdə uzanır.

Kəşfin Xüsusi Şəraiti

S284p1, Sharpless 2-284 adlanan, sıx qaz buludları və cavan ulduz qrupları ilə zəngin bir regionda yerləşir. Lakin bu ərazidə hidrogen və heliumdan daha ağır elementlər azdır. Alimlər əvvəllər belə mühitdə nəhəng ulduzların nizamsız şəkildə formalaşacağını düşünürdülər, çünki ağır elementlər qazın soyumasına və sıxılmasına kömək edir. Buna baxmayaraq, S284p1-in reaktiv axınlarının simmetrik və nizamlı olması bu nəzəriyyəni şübhə altına alır.

"Bu ulduzun reaktiv axınlarının simmetriyasını və böyüklüyünü ilk dəfə müşahidə edəndə çox təəccübləndim," deyə Virginia Universitetinin və Chalmers Texnologiya Universitetinin tədqiqatçısı Conatan Tan bildirib.

Kosmik Tarixə İşıq Tutan Kəşf

Bu kəşf, nəhəng ulduzların formalaşmasının kainatın erkən dövrlərində necə baş verdiyini anlamaq üçün yeni imkanlar yaradır. "Bu nəhəng ulduzu erkən kosmik tarixdə baş verənləri öyrənmək üçün bir laboratoriya kimi istifadə edə bilərik," deyə tədqiqatın baş müəllifi Yu Çenq vurğulayıb.

Bu tapıntılar "The Astrophysical Journal" elmi jurnalında dərc edilmək üçün qəbul edilib.